مشهورترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک | از دورهی باروک تا قرن بیستم
بسیاری از علاقهمندان به موسیقی کلاسیک باورشان این است که در موسیقی کلاسیک است که موسیقی پرتأثیرترین شکل و شمایلاش را بهمان نشان میدهد. بسیاری از آنها باور دارند که ماهیت موسیقی را میباید در موسیقی کلاسیک جُست و نه این همه انواع موسیقی که خصوصاً از قرن بیستم بدینسو پدید آمدهاند. در دنیای موسیقی کلاسیک، برخی موسیقیدانان و آهنگسازان مشهورتر از دیگران هستند و ساختههایشان بیشتر اجرا شدهاند و گوشدادهشدهاند. با این افراد – یعنی معروفترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک در تاریخ – با هم در ادامهی این نوشتار بیشتر آشنا خواهیم شد.
در ضمن، در هر حیطهای از زندگی بشری، احتمالاً، افرادی بودهاند و هستند که تلاشهایی بسیار کردهاند و تأثیری عظیم در آن حیطه گذاشتهاند، لیکن چندان شهرت پیدا نکردهاند و عوایدی در قِبَلِ کارها و تلاشهایی که کردهاند عایدشان نشدهاست. این قضیه برای موسیقی نیز برقرار است.
معروفترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک
تقسیمبندیای رایج در موسیقی کلاسیک هست که بر طبق آن دوران موسیقی کلاسیک را به چند بخش تقسیم کردهاند. البته که این تقسیمبندی مخالفانی هم دارد، اما بد نیست ما هم در اینجا بر طبق این تقسیمبندی پیش برویم و با پذیرفتنِ پیشفرضهای این تقسیمبندی مروری بر معروفترین آهنگسازان کلاسیک داشته باشیم.
الف| آهنگسازان دوره باروک
دوره باروک در موسیقی را عموماً حدود 150 سال دانستهاند – بین سالهای 1600 تا 1750. این سالِ 1750 سالِ مرگ یوهان سباستین باخ است، کسی که عمدتاً او را بزرگترین آهنگساز دوره باروک میدانند. دوره باروک در موسیقی همراستا با دوران روشنگری بود، زمانی که فلاسفهی فرانسوی از حکومت عقل سخن میگفتند و امید داشتند که آیندهی بشریت آیندهای بسیار روشن باشد، آن هم زیرِ سلطهی عقل. البته که مدتزمان زیادی نگذشت که تقریباً مشخص شد که عقل هم کارساز نیست. زمانی بشر با چوب و منجنیق جنگ میکرد، لیکن علم کاری کرد که جنگِ بشر با موشک و بمب اتمی انجام شود!
به هر حال، معروفترین آهنگسازان دوره باروک باخ، تیلمان، آلبینونی، اسکارلاتی و ویوالدی هستند که در ادامه بهطور مختصر آنها را معرفی خواهم کرد:
1- یوهان سباستین باخ
یوهان سباستین باخ از مشهورترین آهنگسازان کلاسیک است و جالب آنکه از تباری موسیقایی بودهاست. در زمانی که کلیسا یکی از مدافعان موسیقی محسوب میشد، حدود 50 تن از خاندان باخ مستقیم با موسیقی در ارتباط بودند.
باخ متولد 1685 بود و زمانی که هنوز 10 سالاش تمام نشدهبود، هم پدر و هم مادر-ش از دنیا رفتند. او هم آهنگسازی میکرد و هم از نوازندگان چیرهدست ارگ بود. کم نیستند آهنگهایی که باخ آنها را نوشته و تکنوازی ارگ در آنها شاخص است. بسیاری برآن اند که موسیقی آن زمانِ آلمان، یعنی نیمهی نخستِ قرن هجدهم، را باخ اعتلا بخشید و رشد-اش داد.
روبرت شومان، یکی از بزرگترین آهنگسازان کلاسیک، گفتهاست که نسبت موسیقی با باخ همان نسبتی است که مذهب با بنیانگذار مذهب دارد. او همچنین تأکید کردهاست که همهی ما، مقصود-اش بزرگان موسیقی است، در برابر باخ تازهکارانی بیش نیستیم.
باخ پُرکار بود، بهطوری که تعداد کانتاتهایی که ساختهبود بالغ بر 400 کانتات بود [کانتات = موسیقی همراه با آواز]. او همچنین در زمینهی فرزندآوری هم بهاندازهی موسیقیزایی فعال بود، طوریکه صاحب بیش از 20 فرزند شد، هرچند که اغلبشان در همان دورانهای کودکی و نوزادی مُردند.
نکتهی جالبی که پیرامون باخ وجود دارد و عمدتاً نقلاش میکنند این است که با اغلب مقامات شهر مشکل داشتهاست. همچنین او مدتزمانی نهچندان کوتاه از طریق ارگنوازی در کلیسا امرار معاش میکردهاست. برخی از کسانی که با او مشکل داشتند میگفتند باخ دختری غریبه را در کنار خود مینشانَد و ارگ مینوازد، او اما میگفت که این دختر غریبه نیست و دخترعمویاش است؛ البته که مدتی بعد با همان دخترعمو ازدواج کرد.
باخ کارهای عالی بسیاری دارد و قطعاً نمیتوان همهشان را در اینجا معرفی کرد. ما در پکیجی مجزا 152 تا از بهترین آثار باخ را گرد آوردهایم. برای تهیهی این پکیج میتوانید از این لینک استفاده کنید: پکیج برترین آثار باخ.
همچنین بخشی از برترین آثار باخ را در پکیج بهترین موسیقیهای باروک نیز قرار دادهایم. لینک آن پکیج=> پکیج بهترین موسیقیهای باروک.
2- گئورگ فیلیپ تیلمان
تیلمان یا تلمان یکی دیگر از مشهورترین آهنگسازان کلاسیک و خصوصاً آهنگسازان دوره باروک است. تیلمان هم زمانی زندگی میکرد که یوهان سباستین باخ زنده بود، اما کمتر کسیست که تأکید کند تیلمان در زمانِ باخ آهنگساز بزرگتر و مشهورتری از باخ بودهاست، با این حال – چنانکه گفتم – تیلمان هم از مشهورترین و البته بهترین آهنگسازان کلاسیک تاریخ است. البته که این را هم بگویم که تیلمان رفیق صمیمی باخ بوده و حتی پدرخواندهی فرزند باخ محسوب میشدهاست.
جالب آنکه او در زمانی زندگی میکرد که رسیدن به سن 86 سالگی چندان معمول نبود. در زمانهی ما هم با وجودیکه میانگین امید به زندگی افزایش یافته و تعداد کسانی که به بالای 70 سال میرسند بسیار بیش از پیش شدهاست، باز هم رسیدن به سن 86 سالگی چیزی نیست که نصیب درصد عمدهای از انسانها شود، اما تیلمان با رسیدن به این سن بود که درگذشت و ازآنجاکه از 10 سالگی آهنگسازی را آغاز کرده، بیش از 7 دهه فرصت خلق موسیقی داشت و از این رو یکی از پرکارترین آهنگسازان کلاسیک تاریخ است. او متولد 1681 بود و در سال 1767 درگذشت، یعنی 17 سال پس از باخ.
تعداد زیادی اوراتوریو [یکی از فرمهای موسیقی باروک]، اپرا، کانتات و سونات از تیلمان بهجا ماندهاست و بسیاریشان از قطعات فاخر موسیقی کلاسیک آلمانی و در کل موسیقی کلاسیک باروک هستند.
در پکیج مربوط به بهترین موسیقیهای باروک بخشی به بهترین آهنگهای تیلمان اختصاص داده شدهاست. از لینک روبهرو برای دسترسی به پکیج موسیقی باروک استفاده کنید=> پکیج موسیقی باروک.
3- آنتونیو ویوالدی
ویوالدی هم از شاخصترین آهنگسازان دوره باروک و در کل موسیقی کلاسیک است. از او هم آثار زیادی باقی ماندهاند. او برخلاف دو آهنگسازی که پیشتر معرفی کردیم ایتالیایی بود، اما همراستا با آنها رابطهای بسیار با کلیسا داشت، چهآنکه خود کشیش بود.
ویوالدی از ماهرترین نوازندگان ویولن در زمانهی خود و چه بسا کل تاریخ بودهاست. مجموعهی کنسرتو ویولنهای چهارفصل مشهورترین آثار ویوالدی هستند و نام او را در تاریخ موسیقی کلاسیک جاودان ساختهاند. البته که او جز این مجموعه، کارهای شاخص دیگری هم دارد.
در پکیج موسیقی باروک میتوانید به شاخصترین کارهای ویوالدی دسترسی داشته باشید==> پکیج موسیقی باروک.
در ضمن در ویدئویی 4 ساعته هم که از موسیقی باروک منتشر کردهایم، آثار از ویوالدی وجود دارند. ==> لینک ویدئوی موسیقی 4ساعتهی موسیقی باروک.
4- آرکانجلو کورلی
کورلی هم همچون ویوالدی از شاخصترین آهنگسازان باروک و اهل ایتالیا بود. او نیز نوازندهی حرفهایِ ویولن بود. از او کارهای زیادی باقی مانده و برخیشان بارها اجرا شدهاند. اپوسهای 1 تا 6 شاخصترین آثار کورلی هستند. اپوس 6 شامل چند کنسرتو گروسو است که بسیار معروف اند.
در پکیج موسیقی باروک و همچنین در ویدئوی 4ساعتهی موسیقی باروک آثاری از کورلی وجود دارند.
5- دومینکو اسکارلاتی
دومینکو اسکارلاتی – از بزرگترین آهنگسازان تاریخ کلاسیک – نیز ایتالیایی و متعلق به موسیقی باروک بود. او فرزند الساندرو اسکارلاتی بود. هر دوی آنها از مشهورترین آهنگسازان کلاسیک محسوب میشوند.
آثاری از او در پکیج بهترین موسیقیهای باروک گنجانده شدهاند.
6- گئورگ فردریش هندل
هندل یکی از بزرگترین آهنگسازان کلاسیک تاریخ محسوب میشود. او با باخ و تیلمان آشنا بود و تقریباً در ردهی آنها به شمار میرفت. مشهور است که بتهوون در ستایش از هندل گفتهاست او بزرگتر از همهی ما است.
هندل متولد 1685 و درگذشتهی 1759 است. او در آلمان به دنیا آمده و بزرگ شده، اما در انگلیس هم مدت زیادی زندگی کردهاست. هندل اوراتوریوها و اپراهای بسیاری ساخته و کنسرتوهای نسبتاً بسیاری هم برای ارگ نوشتهاست. Messiah [خصوصاً بخشِ Hallelujah آن] وSarabande از مشهورترین کارهای هندل هستند.
در پکیج بهترین موسیقیهای کلاسیک که شامل 320 آهنگ است، کارهایی از بهترین آثار هندل گنجانده شدهاند.
7- هنری پورسل
پورسل از معدود آهنگسازان انگلیسی نوشتارمان است، اما حقا که یکی از مشهورترین آهنگسازان دوره باروک است. او را عمدتاً با هندل مقایسه کردهاند و همواره هم زیر سایهی او بودهاست. درحالیکه هندل در طی زندگیاش 40 اپرا نوشت، پورسل صرفاً 6 اپرا ساخت – البته که عمر او بسیار کمتر از عمر هندل بود. پورسل نیز به کلیسا و دربار زیاد رفتوآمد داشت و حتی سرود خاکسپاری ملکه مری را هم او ساخت. نکتهی جالبی که پیرامون زندگی پورسل وجود دارد این است که اگر او صرفاً 36 سال عمر کرد، علت اصلیاش نامهربانیای است که همسر-اش در حق او کردهاست.
شبی که او تا دیروقت به خانه بازنگشته، همسر او بهشدت از این قضیه ناراحت بوده و دستور داده که خدمتکاران در را به روی او باز نکنند. او بههنگام بازگشت با درب بسته و بازنشونده روبهرو شده و در شبی بارانی و سرد تا صبح آنجا ماندهاست. این قضیه موجب شده در او سرماخوردگیای سخت ایجاد شود، بیماریای که سخت بر زمیناش زدهاست.
8- توماسو آلبینونی
آلبینونی هم از مشهورترین آهنگسازان کلاسیک تاریخ است. آثار او را در زمرهی آثار باروک دستهبندی کردهاند. بخش جالبتوجهی از آثار آلبینونی کارهایی هستند که برای ساز «ابوا» نوشتهشدهاند. من در نوشتاری جداگانه به بهترین کارهای آلبینونی پرداختهام. از این لینک برای دسترسی به آن نوشتار استفاده کنید==> بهترین آثار آلبینونی.
ب| آهنگسازان دوره کلاسیک
در تقسیمبندی مشهور موسیقی کلاسیک، پس از دوره باروک نام دوره کلاسیک را میآورند. در واقع در ذیل موسیقی کلاسیک، دورهای تقریباً 60 ساله – از 1760 تا 1820 – به نام دوره کلاسیک وجود دارد که پس از دوره باروک و پیش از دوره رمانتیک است.
البته که این دستهبندیها که با تعیین دقیق سال صورت گرفتهاند قطعی نیستند و مثلاً در همین دوره کم نبودهاند آهنگسازانی که به موسیقی باروک علاقه داشتهاند. از مشهورترین آهنگسازان کلاسیک این دوره میتوان به هایدن، بتهوون، موتسارت و شوبرت اشاره داشت که در ادامه به معرفی کوتاه آنها خواهم پرداخت:
1- یوزف هایدن
هایدن البته یوزف هایدن از پرآوازهترین و تأثیرگذارترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک در طی تاریخ است. او رفیق صمیمی موتسارت بود، استاد بتهوون بود و تأثیری مستقیم روی دو تا از مشهورترین و بهترین و تأثیرگذارترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک یعنی شوبرت و برامس گذاشت.
هایدن را با لقب پدر سمفونی میشناسند. او متولد 1732 و درگذشتهی 1809 بود. عمدهی زندگیاش در اتریش بود، لیکن کل اروپا را با کارهایاش تحتتأثیر گذاشتهبود. خلاقیت در سمفونیهای متعدد هایدن بهوضوح دیده میشود. کسانی که با گوشدادن یا تماشای سمفونیهای پیش از او خسته میشوند قطعاً با اغلب سمفونیهای هایدن لذت خواهند برد. او بیش از 100 سمفونی ساخت و دهها کنسرتو و موسیقی مجلسی و اپرا و کوارتت خلق کرد.
در پکیج بهترین موسیقیهای کلاسیک آثاری از هایدن گنجانده شدهاند. اگر قرار است سمفونیهای هایدن را گوش کنید سعی کنید از سمفونی شماره 94 با نام شگفتی و سمفونی شماره 83 با نام مرغ آغاز کنید. پس از آن سمفونیهای شماره 101 با نام ساعت دیواری و شماره 31 با نام علامت شیپور را گوش دهید.
2- ولفگانگ آمادئوس موتسارت
یوهانس کریسوستوموس ولفگانکوس تئوفیلوس مشهور به ولفگانگ آمادئوس موتسارت یا موزارت یکی دیگر از مشهورترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک است. کارهای او به دوره کلاسیک – مابین باروک و رمانتیک – اختصاص دارند. موتسارت باوجودیکه صرفاً 35 سال عمر کرد، یکی از بهترین آهنگسازان تمام تاریخ محسوب میشود. کم نیستند کسانی که او را بهترین آهنگساز تاریخ میدانند. جالب است که در طی تاریخ بشر انسانهایی بیهوده – که قطعاً بالغ بر دهها میلیارد نفر بودهاند – سالهای سال عمر کردهاند، لیکن افرادی همچون موتسارت و شوبرت صرفاً 35 و 31 سال عمر کردهاند.
موتسارت از همان کودکی نشان داده که آهنگساز متولد شدهاست، از این رو پدر-اش او را به کشورهای مهم اروپا برده و هر جا هم رفته با هنرنماییاش نشان داده که یکی از بهترین آهنگسازان کلاسیک تاریخ خواهد شد و از این رو بسیار از او استقبال کردهاند و جایزهها و هدایایی بسیار به او دادهاند.
احتمالاً متعجب میشوید از شنیدن این نکته که نخستین سمفونی را موتسارت در 7 سالگی ساخت و نخستین اپرایاش را در 10 سالگی!
او در سالزبورگ به دنیا آمد، اما سالها در وین زندگی کرد و البته در آنجا بیمار شد. این که بیماری موتسارت سالها به طول انجامیده و دستآخر منجر به مرگاش شده یا اینکه موتسارت بیمار شده و در عرض چند هفته مُرده است، سالهاست که محل بحث است. همچنین دقیق مشخص نیست که بیماری موتسارت چه بوده که او را از پای درآوردهاست.
موتسارت باوجودیکه چند سالی مجلل و باشکوه زندگی کرد، اغلب عمر درگیر مسائل مالی بود و هیچوقت شغلی ثابت و عالی که بتواند بر اساس آن زندگیای فارغ از مسائل مالی داشته باشد پیدا نکرد.
موتسارت سمفونیهایی متعدد، اپراهایی بسیار، کوارتتها، موسیقیهای مجلسی و کنسرتوهایی فراوان ساختهاست. سالها ترتیب آثار موتسارت به مسئله تبدیل شدهبود تا اینکه گیاهشناسی اتریشی که البته موسیقیدان هم بود – با نام کوشل – آثار موتسارت را گرد آورد و ترتیبشان داد و اولشان را K گذاشت و آخرشان را عدد. البته هنوز هم برخی به ترتیب آثار موتسارت توسط کوشل اعتماد ندارند.
سمفونیهای شماره 40 و 41، اپرای فلوت سحرآمیز و همچنین Eine kleine Nachtmusik از مشهورترین کارهای موتسارت اند. اما به اینها اکتفا نکنید، موتسارت کلی کار عالی دارد.
در پکیج بهترین موسیقیهای کلاسیک که شامل 320 تا از آهنگهای برتر تاریخ موسیقی کلاسیک است، برخی از مشهورترین آثار موتسارت گنجانده شدهاند.
همچنین از طریق این لینک میتوانید پیانوسوناتهای موتسارت را دانلود کنید: دانلود پیانوسوناتهای موتسارت.
3- لودویگ ون بتهوون
اگر قرار باشد صرفاً 3 آهنگساز از میان آهنگسازان موسیقی کلاسیک نام برده شود، هیچکس نیست که مخالف نامبردنِ بتهوون بهمثابهی یکی از آن سه تن باشد. لودویگ ون بتهوون از مشهورترین و بهترین آهنگسازان کلاسیک تاریخ است. بسیاری برآن اند که بهترین موسیقیدان و آهنگسازی که تاریخ بشر به خود دیده همین لودویگ ون بتهوون است.
بتهوون بر اثر فشارهایی که پدر-اش به او آورد از همان کودکی به موسیقی روی آورد، لیکن وضعیت کودکیاش همچون موتسارت نشد. او بعدها بهمثابهی آهنگسازی برتر و مشهور شناخته شد. بتهوون شخصیتی مغرور و خودپسند داشت. منشی بورژوا داشت و نمیپذیرفت که در ردههای پایین جامعه باشد. در اواخر عمر نیز گوشهگیر شد و کمتر میان مردم رفتوآمد داشت. تندخو بودن و کمحوصلهبودناش بهشکلی بوده که در عرض یک سال 4 خدمتکار عوض کردهاست.
آثار بتهوون را میان دورهی کلاسیک و دورهی رمانتیک دستهبندی کردهاند، اما نه تمامیِ آنها را. کل دوران حرفهای بتهوون را به سه دوره تقسیم کردهاند. دورهی نخست را تا سال 1802 دستهبندی کردهاند، دورهی دوم را دورهای 10 ساله تا سال 1812 و دورهی سوم را تا پایان عمر-اش، یعنی حدود 15 سال.
در دورهی نخست او تا حد زیادی تحتتأثیر هایدن و موتسارت بودهاست. در حوالی سال 1812 است که حرکاتی انجام میدهد و خلاقیتهایی در موسیقیهایاش دیده میشوند. در این دوران، سمفونی شمارهی 3 تا 8 را میسازد و نشان میدهد که آهنگسازی فوقالعاده در آلمان پیدا شدهاست. اپرای فیدلیو، شاهکار بتهوون، در همین دوره ساخته و منتشر میشود. دورهی پایانیاش هم تقریباً مصادف با ناشنواشدناش است، یعنی دورهای که سمفونی نهم را شامل میشود، سمفونیای که بهزعم بسیاری از کارشناسان موسیقی بهترین سمفونیای است که یک بشر تا کنون ساختهاست.
از مشهورترین کارهای بتهوون میتوان به سمفونی شماره 3، سمفونی شماره 5، سمفونی شماره 9، برای الیزه، سونات مهتاب، اپرای فیدلیو و میساسولمنیس اشاره کرد.
دانلود سمفونیهای 1 تا 9 بتهوون
در اواخر عمر بتهوون آهنگسازی سر برآورده بود که چند ماه پس از مرگ بتهوون درگذشت. بتهوون او را در اواخر عمر-اش ستایش کرد و وعده داد که آهنگسازی بزرگ خواهد شد. اینگونه هم شد و شوبرتِ جوان به یکی از برترین آهنگسازان تاریخ تبدیل شد. او نیز یکی از بزرگان دورهی کلاسیک است.
4- فرانتس شوبرت
گفتم که شوبرت مدتی کوتاه پس از بتهوون درگذشت. تاریخ فرصت نداد، وگرنه بشر بیشتر میتوانست از هنر شوبرت استفاده کند. شوبرت صرفاً 31 سال عمر کرد، لیکن شاهکارهایی همیشگی آفرید.
آثار شوبرت در زمان خود-اش منتشر نشدند و شهرت و محبوبیت برای او پس از زندگیاش حاصل شد. جالب آنکه شوبرت برای تحصیل پول کار نکرد و خرجاش را دوستاناش میدادند. البته که خرجدادن او توسط دوستاناش چندان طول نکشید، چرا که قرار نبود عمری طولانی داشته باشد. شوبرت استاد موسیقیِ آوازمحور یا لید بود. بیش از 600 موسیقی آوازمحور از او به جا مانده و اغلبشان بسیار زیبا و دلانگیز اند. سرناد یکی از همین لیدهاست که البته پس از شوبرت بارها با سازهای مختلف اجرایاش کردهاند. در نوشتار بهترین موسیقیهای کلاسیک، رتبهی 4 را به این سرناد دادم.
سمفونیهای شوبرت نیز پس از او موردقبول بسیاری از آهنگسازان بزرگ قرار گرفتند، طوریکه شومان – یکی از بزرگترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک تاریخ – بسیار آن را تمجید کرد و به یکی دیگر از آهنگسازان برتر تاریخ یعنی مندلسون گفت که این سمفونی را اجرا کند.
نکتهی جالبی که در مورد شوبرت وجود دارد این است که وقتی شوبرت یکی از شاهکارهای مشهور-اش یعنی شاه توسکا را برای ناشری ارسال کرده، ناشر آن را نپذیرفته و آن را به فرانتس شوبرتی دیگر که از طنز روزگار او نیز در کار موسیقی بوده ارسال کردهاست. البته این فرانتس شوبرتِ دیگر آهنگساز نه بل نوازنده بودهاست، آن هم نه نوازندهای بزرگ. زمانی که آهنگ را دریافت کرده اعتراض کردهاست که دیگران میخواهند از نام او استفاده کنند و مزخرفاتشان را منتشر سازند. او نتوانسته تشخیص دهد که اثری که در دستاش است قرار است روزی یکی از بهترین آثار موسیقی کلاسیک تاریخ شود! کم نیستند کتابهایی هم که در طی تاریخ ناشرین نپذیرفتندشان لیکن بعدها نامی در تاریخ برای خود دستوپا کردند.
پیشنهاد: مروری بر بهترین آثار شوبرت
ج| آهنگسازان دوره رمانتیک
پس از دورهی کلاسیک در موسیقی کلاسیک، دورهی رمانتیک نام گرفتهاست. تغییراتی در موسیقی کلاسیک در این دوره نسبت به گذشته رخ دادهاست. فیالمثل توجهی ویژه به لیدها شدهاست. بسیاری برآن اند که نخستین کسی که لیدها را بهشکل رسمی وارد موسیقی کرده شوبرت بودهاست. در این دوره همچنین به عواطف و شورها توجهی ویژه شدهاست. این دوره همزمان است با رمانتیسیسم در ادبیات آلمان و البته کل اروپا. امثال گوته و هولدرلین در این دوره زیستهاند. دیگر آن همه تأکیدی که روی عقل میشد در این دوره نمیشود و درعوض بر عاطفه و احساس و شور تأکید میشود.
همچنین این دوره همزمان است با دو انقلاب بزرگ در جهان. یکی انقلاب آمریکا و رهایی از سیطرهی بریتانیا و دیگری انقلاب فرانسه و رهایی از حکومت چندسدهایِ شاهنشاهی. به همین ترتیب، در موسیقی کلاسیک نیز عناصر «میهنی» سروکلهشان پیدا میشود. برخی آهنگسازان سعی میکنند موسیقی فولکور میهنشان را با عناصر موسیقی کلاسیک بیامیزند. همچنین در این دوران است که از روی آثار ادبی اپرا ساخته میشود. چنین قضیهای در دورههای پیشین وجود نداشت. در کل مشهورترین آهنگسازان دورهی رمانتیک را میتوان افراد زیر معرفی کرد:
1- فلیکس مندلسون
فلیکس مندلسون یکی دیگر از مشهورترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک است. او را متعلق به دورهی رمانتیک دانستهاند. مندلسون نوهی موسی مندلسون فیلسوف یهودی بود. فلیکس خواهری با نام فانی داشته که او نیز آهنگساز بوده و بعدها در تشخیص اینکه کدام آهنگ از آنِ فانی بوده و کدام از آنِ فلیکس دشواریها کشیدهاند.
فلیکس مندلسون هم همچون موتسارت و شوبرت به 40 سالگی نرسیده، لیکن شاهکارهایی متعدد آفریدهاست. کنسرتو ویلن در می مینور و مارش عروسی از مشهورترین کارهای مندلسون هستند. بهسبب یهودیبودناش در زمان نازیها بسیار درصدد شدند که ناماش را از موسیقی کلاسیک پاک کنند، از این رو یکی از کارهایی که کردند این بود که مارش عروسیای جدید بسازند تا دیگر مارش عروسی مندلسون در مراسمهای ازدواج آلمانیها پخش نشود، لیکن نتوانستند. فلیکس مندلسون متولد 1809 و درگذشتهی 1847 بود. جالب آنکه خواهر او نیز در همین سال 1847 درگذشت، اما او 4 سال بزرگتر از برادر-اش بود.
بیشتر ببینید: آثار فلیکس مندلسون
2- روبرت شومان
شومان یکی از مشهورترین و بهترین آهنگسازان دورهی رمانتیک است. همسر او کلارا شومان نوازندهای چیرهدست بود و البته تکآهنگهایی هم ساختهبود.
روبرت شومان فرزند پدری کتابدار بود و از این رو از کودکی با کتابها آشنا شد. در اوایل جوانی خواهر-اش خودکشی کرد و برادراناش در نوجوانی و جوانی درگذشتند. خود او نیز روحی حساس داشت و در اواخر عمر تصمیم به خودکشی گرفت. او خود را در آب انداخت، نجاتاش دادند اما آن نجات همیشگی نبود، چراکه آسیب دید و دو ماه بعد درگذشت.
روبرت شومان دوست مندلسون بود. عمدهی کارهایاش پیانویی هستند.
3- ریشارد واگنر
زمانی که فردریش نیچه در حال کار روی بخش پنجم چنین گفت زرتشت بود، ریشارد واگنر درگذشت. واگنر در این زمان 70 ساله بود.
ریشارد واگنر از مشهورترین آهنگسازان تاریخ موسیقی کلاسیک در دورهی رومانتیک است. رابطهاش با نیچه موجب شهرتِ بیشتر برای او شده، لیکن اگر با نیچه هیچ ارتباطی هم برقرار نمیکرد همچنان آهنگسازی مشهور محسوب میشد.
کارهای او بسیار جذاب اند. گفته میشود اگر بعد از او نغمهی معرف بسیار به کار گرفته شده، سبب اصلیاش او بودهاست. واگنر از لحاظ محبوبیت در دوران نازیها نقطهی مقابل مندلسون بود. او خود ضد یهود بود و مندلسون را به چیزی نمیگرفت. در دوران نازیها در آلمان بسیار به او اهمیت دادند.
واگنر همچنین به شوپنهاور بسیار علاقه داشت، از این رو تِمِ برخی از اپراهایاش شوپنهاوری اند. در واقع نیچه هم زمانی با واگنر رابطه داشت که بسیار تحتتأثیر شوپنهاور بود. نیچه بعدها همچنانکه علیه واگنر شد، علیه شوپنهاور هم شد. گفته میشود او به زن واگنر هم علاقه نشان میدادهاست.
پارسیفال، زیگفرید، تریستان و ایزولده و همچنین تنهوزر از مشهورترین اپراهای ریشارد واگنر هستند.
همچنین ببینید: تمامی آثار ریشارد واگنر
4- فردریک شوپن
شوپن نیز به 40 سالگی نرسید، اما کمتر از 4 دهه زندگی کافی بود تا ناماش را در زمرهی برترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک تاریخ قرار دهد. او در 1810 در لهستان به دنیا آمد و در سال 1849 در فرانسه درگذشت.
نوکتورنها و اتودهایاش بسیار مشهور اند. کلاً اگر بهدنبال پیانوی کلاسیک هستید روی به گوشدادن نوکتورنهای شوپن آورید.
5- یوهانس برامس
برامس با «ب» آغاز میشود، بتهوون و باخ نیز. گاهی از این سه آهنگساز با عنوان «سه ب» نام میبرند. این خود میتواند نشان دهد که از نگاه برخی از کارشناسان و هواخواهان موسیقی کلاسیک جایگاه برامس کجاست.
برامس متولد 1833 بود و در سال 1897 درگذشت. او نیز آلمانی بود، هرچند که سالهای زیادی از عمر-اش را در وینِ اتریش گذراند. روبرت شومان نقشی بسیار در مشهورشدناش ایفا کرد. خود او نیز روابط حسنهای با کلارا شومان داشت.
درست است که برامس را متعلق به دورهی رمانتیک میدانند، اما در تکنیک بسیار شبیه به موسیقیدانانِ دورهی کلاسیک بود. کوارتت زهی شماره 1، راپسودی در سی مینور، رقصهای مجار 4 و 5 و رکویم آلمانی از جمله مشهورترین کارهای برامس اند.
همچنین ببینید: بهترین آثار یوهانس برامس
6- پیوتر ایلیچ چایکوفسکی
عمدهی آهنگسازانی که تا کنون در این نوشتار معرفیشان کردهام، مربوط به اروپای غربی یا نهایتاً مرکزی بودهاند، لیکن چایکوفسکی بهمثابهی آهنگسازی روسی یکی از بهترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک تاریخ است. آثار او نیز عمدتاً متعلق به موسیقی دورهی رمانتیک درنظر گرفتهشدهاند.
او 1840 به دنیا آمد و 1893 درگذشت. بالههای چایکوفسکی از جمله بالهی دریاچهی قو، بالهی زیبای خفته و بالهی فندقشکن و همچنین سمفونیها و خصوصاً اپرای یوگنی آنِگین از جمله مشهورترین کارهایاش هستند.
د| آهنگسازان موسیقی کلاسیک قرن بیستم
در بالا به شاخصترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک پرداختم. البته که آنها صرفاً بخشی از آهنگسازان موسیقی کلاسیک هستند. جز آنها در کل اروپا آهنگسازان دیگری نیز زیستهاند و کارهایی عالی آفریدهاند. وجه مشترک تمامی آنهایی که در بالا بهشان پرداختم این است که همهشان قبل از قرن بیستم بودهاند و هیچیک قرن بیستم را به چشم ندیدهاند، اما آهنگسازانی که در ادامه نامشان را میبرم و توضیحی بسیار مختصر در موردشان میدهم برای چند سال هم که شده در قرن بیستم زیستهاند.
1- ادوارد گریگ
گریگ عمدهی سالهای زندگیاش مربوط به قرن نوزدهم اند، لیکن 7 سال در قرن بیستم زیسته و قرارمان این بود که آهنگسازانی که حتی چند سال معدود هم در قرن بیستم زیستهاند را بهمثابهی آهنگسازان قرنبیستمی گردآوریم.
گریگ بسیار مشهور است و البته از بهترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک در دورهی رمانتیک محسوب میشود. او از معدود آهنگسازان معروف اهل اسکاندیناوی به حساب میآید. آثاری بسیار دارد اما از میان آنها سوئیت پیرگینت شماره ۱ اپوس ۴۶، سوئیت پیرگینت شماره ۲ اپوس ۵۵، چهار رقص سمفونیک برای پیانو، کنسرتو پیانو در لا مینور اپوس ۱۶ و رقص دهقانان از جمله آثار مناسب برای ورود به دنیای آثار-اش هستند.
2- موریس راول
موریس راول از بزرگترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک در قرن بیستم است. بولرو ساختهی او زیباترین موسیقی کلاسیکی است که تا کنون شنیدهام. او در 1875 در فرانسه به دنیا آمد و در واپسین روزهای 1937 از دنیا رفت.
او و دبوسی را آهنگسازان امپرسیونیست دانستهاند، لیکن هر دویشان انکار کردهاند این قضیه را. راول صراحتاً میگفت که امپرسیونیسم برای نقاشی است و نه موسیقی. [پیرامون امپرسیونیسم بیشتر بدانید: تفاوت امپرسیونیسم و اکسپرسیونیسم در نقاشی]
بولرو، دافنیس و کلوئه، راپسودی اسپانیول و گاسپار شب از جمله آثار مشهور موریس راول هستند.
همچنین ببینید: پکیجهای موسیقی کلاسیک
3- کلود دبوسی
دبوسی هم از مشهورترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک تاریخ است. چنانکه گفتم او را امپرسیونیست دانستهاند، هرچند که خود انکار کردهاست. او نیز همچون راول فرانسوی بود و البته همچون او نیز بسیاری میگفتند که موسیقیاش اصالت دارد و برگرفته از موسیقی هیچیک از کلاسیکشناسان پیشین نیست.
دبوسی میهنپرست بود و در جنگ جهانی نخست طرفِ کشور-اش فرانسه را گرفت، از این رو بهشدت از درِ دشمنی با آرنولد شونبرگِ آلمانی درآمد. از او آثار بسیاری در قالبهای نوکتورن، موسیقی مجلسی، سونات پیانو و سونات ویلن باقی ماندهاند.
4- آرنولد شونبرگ
به شونبرگ در بالا اشاره کردم. او از معروفترین آهنگسازان قرن بیستم بود. شونبرگ افزون بر آهنگسازی سالهای بسیاری را درگیر آموزش موسیقی بود.
5- ایگور استراوینسکی
استراوینسکی یکی دیگر از بهترین آهنگسازان روسی است. او سال 1882 به دنیا آمد و 1971 درگذشت. از او بهعنوان یکی از بهترین موسیقیدانان تاریخ یاد میکنند. پرندهی آتشین، پتروشکا و پرستش بهار از شاخصترین آثار استراوینسکی هستند.
پیشنهاد: دانلود بهترین آثار استراوینسکی
6- سرگئی راخمانینف
راخمانینف نیز روس بود و واقعاً از بهترین آهنگسازان قرن بیستم بود. پیانوکنسرتوی شمارهی 2 راخمانینف از بهترین آهنگهای کلاسیکی است که تا کنون شنیدهام. راخمانینف نیز از جمله کسانی است که در همان بچگی به موسیقی روی آوردهاند. او در 4 سالگی پیانو مینواختهاست.
7- اریک ساتی
ساتی عمدهی زندگیاش را در قرن نوزدهم سر کرده لیکن 25 سال هم در قرن بیستم زیستهاست. Gymnopédies و Gnossienne از بهترین آثار ساتی – از بزرگترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک – اند.
8- ریشارد اشتراوس
ریشارد اشتراوس آخرین آهنگسازیست که در این نوشتار معرفیاش میکنم. او از مشهورترین آهنگسازان تاریخ است. چنین گفت زرتشتی که در ستایش چنین گفت زرتشت نیچه ساختهاست از مشهورترین آهنگهاییست که ساختهاست.
او نیز از کودکی با موسیقی آشنا شدهبود. “چهار ترانه آخر” آخرین آثار اشتراوس اند.
سخن آخر
در این نوشتار با هم مروری بر بهترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک داشتیم. قطعاً اینها بخشی از بهترین آهنگسازان اند و نام بسیاری در این نوشتار نیامدهاست.
در آخر از شما دعوت میکنم چنانچه به موسیقی کلاسیک علاقه دارید سری به پکیجهای موسیقی ما بزنید:
همچنین بخوانید: بهترین موسیقیهای کلاسیک