هگل یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان جهان و از مهم‌ترین نمایندگان ایده‌آلیسم آلمانی است. در حقیقت می‌توان گفت که ایده‌آلیسم آلمانی با هگل به اوج خود رسید. او را می‌توان همچون کانت یکی از معماران فلسفه‌ی غرب نیز به شمار آورد. فردریش هگل فیلسوف بزرگ آلمانی در 27 اوت سال 1770 در اشتوتگارت و در دوک‌نشین ورتمبورگ آلمان متولد شد. سالی که مصادف است بامصادف است با آغاز تدریس کانت در دانشگاه کونیگزبرگ. در همین سال دو هنرمندِ به‌نام رومانتیک، یعنی بتهوون و وردزورث، نیز به دنیا آمدند. در ادامه به همراه یکدیگر مروری خواهیم داشت بر بیوگرافی هگل – فیلسوفی که در عصر بزرگان توانست بزرگی کند.
خانواده‌ی فردریش هگل
اجداد هگل در زمانی که پیروان پروتستان مورد تعقیب قرار داشتند از فرانسه به آلمان گریخته بودند. هگل در یک خانواده از طبقه‌ی متوسط متولد شد. پدر او یک کارمند پایین‌رتبه‌ی دولت بود. ظاهراً مادر هگل فردی فرهنگ‌دوست بوده و نسبت به زمانه‌ی خود زنی فرهیخته و باهوش به حساب می‌آمده است. او هگل را در سه سالگی برای آموختن زبان آلمانی به مدرسه فرستاد و پس از آن در پنج سالگی او را روانه‌ی مدرسه‌ای کرد که در آن زبان لاتین تدریس می‌شد.
ظاهراً خانواده‌ی هگل رابطه‌ی بامحبت و ساده‌ای با یکدیگر داشته‌اند. هگل یک خواهر و یک برادر، که هر دو کوچک‌تر از او بوده‌اند، داشته است. افزون بر این برادر هگل حرفه‌ی نظامی داشته.
هگل در 13 سالگی مادر خود را از دست داده و پس از آن، وظایف مادر بر دوش خواهر ده ساله‌ی هگل افتاده. در همین راستا، هگل در اثر بزرگ خود «پدیدارشناسی روح»، ستایش غریبی از خواهران ارائه داده است.
تحصیلات فردریش هگل
تحصیلات پیش از دانشگاه
همان‌طور که گفته شد، هگل در 5 سالگی برای فراگیری زبان لاتین وارد دبستان شد. او در دبستان همواره هوش و ذکاوت بسیار از خود نشان داد. او دوران دبیرستان را در مدرسه‌ی اشتوتگارت سپری کرد و در سال 1788 تحصیل در این دبیرستان را به پایان رسانید. بسیاری بر این باور اند که هگل در این دوران هیچ‌گونه درخشش تحصیلی خاصی از خود نشان نداده است. در این دوران هگل علاقه‌مند به ادبیات و اندیشه‌ی یونان بود و خصوصاً سوفوکل و سقراط او را بسیار تحت تأثیر قرار داده بودند.
تحصیلات دانشگاهی
به سبب وضعیت نه‌چندان مناسب مالی پدر، هگل مجبور بود تلاش کند تا در رقابت با دیگر شاگردان عملکرد بهتری داشته، و بورسیه تحصیلی از آن خود نماید. سرانجام چنین شد و او در سال 1788 یعنی در 18 سالگی وارد دانشکده‌ی الهیات یا به عبارتی «بنیاد یزدان‌شناسی پروتستان» دانشگاه توبینگتن شد. ظاهراً از آن‌جا که هگل با استفاده از بورسیه وارد این دانشگاه شده بود، مجبور بود تا یا در آموزش و پرورش و یا در کلیسا برای دولت خدمت کند.
در دانشکده‌ی الهیات دانشگاه توبینگتن دانشجویان علم کلام موظف بودند که فلسفه نیز بیاموزند. در آن زمان دو استاد در این دانشکده فلسفه تدریس می‌کرده‌اند که یکی گرایش به فلسفه‌ی عملی و زیبایی‌شناسی داشته و دیگری تلاش می‌کرده است تا اعتقادات دینی خود را با اندیشه‌های کانت همراه نموده و برای دانشجویان اثبات کند.
دوستی با شلینگ و تأثیرپذیری از او
در دانشگاه توبینگتن هگل رابطه‌ی دوستانه‌ای با هولدرلین و شلینگ داشت. هولدرلین و هگل هم‌سن بودند لیکن شلینگ 5 سال از آنان کوچک‌تر بود. معروف است که در آن زمان که شلینگ نام و آوازه‌ی برای خود به دست آورده بود، هگل هنوز جوانی گم‌نام و تازه‌واردی به دانشگاه به حساب می‌آمد.
شلینگ، شاید به‌واسطه‌ی دوستی با گوته و شیلر و حمایت آنان، در سن 23 سالگی در دانشگاه ینا آغاز به تدریس نمود. این در حالی است که شلینگ در سال 1790 یعنی دو سال بعد از هگل و در 16 سالگی وارد دانشگاه توبینگتن شد.
هگل در حدود سال‌های 1793 تا 1800 (یعنی حدود 3 تا 10 سال پس از ورود شلینگ به دانشگاه توبینگتن) برای نخستین بار پرواندن اندیشه‌های خویش را در سر آغاز نمود. شلینگ نیز دقیقا در همین زمان یعنی در حدود سال 1800 در 26 سالگی بود که در حال تلاش برای نظام کاملی از ایده‌آلیسم مطلق بود.
هگل و شلینگ هر دو از آموزش‌های دانشگاه توبینگتن در زمینه‌ی الهیات ناراضی بودند. هر دوی اینان به همراه هولدرلین به نوشته‌های ژان ژاک روسو علاقه‌مند و هر سه عاشق آرمان‌های انقلاب فرانسه بودند.
هگل اگر چه سالخورده‌تر از شلینگ بود با این وجود برای مدتی شاگرد او محسوب شد. او، یعنی هگل، پس از این‌که احساس کرد به عقاید و نظراتی مستقل از شلینگ رسیده است با وی به مخالفت برخاست. ظاهراً شلینگ ادعا داشته که هگل بسیاری از عقاید خود را از آراء و نظرات او برداشت کرده است.
امرار معاش هگل پس از پایان تحصیل در توبینگن
پس از پایان 5 سال دوران دانشجویی در دانشگاه توبینگن، به عنوان یک فیلسوف، سال‌های نسبتاً دشواری را از نظر تأمین معاش سپری نمود؛ اما پس از اتمام تحصیل دو کار معلمی پیدا کرد. فردریش هگل در ابتدا معلم خصوصی خانواده‌ای اشرافی در کانتونِ شهر برن در سوئیس شد. در آن خانه هگل این امکان را پیدا کرد که از کتاب‌خانه‌ی نسبتاً بزرگ این خانواده استفاده کند. او در این دوران دورادور پیگیر فعالیت‌ها و دستاوردهای فلسفی فیشته و شلینگ بود.
پس از مدتی هگل احساس کرد که تدریس در برن برای‌اش خوشایند نیست و از آن‌جا که خود را دور از مرکز فرهنگی آلمان می‌دید درصدد برآمد تا با کمک هولدرلین و برخی دیگر از آشنایان خود کاری دیگر برای خود بیابد. در این هنگام بود که دومین موقعیت تدریس خصوصی برای او فراهم شد. پس از آن هگل برای مدتی در فرانکفورت معلم خصوصی یک خانوداه‌ی تاجرپیشه شد. در دوران اقامت در فرانکفورت هگل مطالبی پیرامون مسیحیت و هم‌چنین یادداشت‌هایی نوشت که بعدها به چاپ رسیدند.
در سال 1799 پدر هگل فوت کرد. پس از فوت پدر و در سال 1801، ارثیه‌ای به مبلغ 1500 فلورن به وی رسید که در نهایت او را از تدریس برای امرار معاش بی‌نیاز ساخت. هگل، ضمن مشورت با شلینگ، تصمیم گرفت که به ینا مهاجرت نموده و در آن‌جا زندگی کند. سرانجام هگل در سال 1801 به ینا نقل مکان کرد.
تدریس در دانشگاه ینا
در سال 1805 هگل استاد دانشگاه ینا شد. او در این دانشگاه پیرامون منطق و متافیزیک درس می‌داد. پیش از او شلینگ در این دانشگاه به تدریس تاریخ مشغول بود. ظاهراً در ابتدا ارائه‌ی درس‌گفتارهای او در ینا بدون دستمزد رسمی بوده و تنها دستمزدی که از این طریق عاید هگل می‌شده است از طریق شهریه‌هایی بوده است که دانشجویان به وی پرداخت می‌کرده‌اند. در همین سال‌ها بود که فردریش هگل پیوسته انتشار اثری از خود را وعده می‌داد. این اثر همان مشهورترین اثر او به نام «پدیدارشناسی روح» است، که در سال 1806 و درست در زمان حمله‌ی ارتش ناپلئون به ینا، و به ناچار برای رعایت مفاد قرارداد با ناشر، به دست ناشر سپرده شد.
پس از حمله‌ی ناپلئون به ینا
نمی‌شود در باب بیوگرافی هگل صحبت کرد و اشاره‌ای به حمله‌ی ناپلئون به ینا نکرد. در روز 20 اکتبر سال 1806 خانه‌ی فردریش هگل به دست سربازان ارتش ناپلئون به تاراج رفت. در این زمان هگل شغل خود در دانشگاه ینا را نیز از دست داد. ظاهراً در همین زمان ارثیه‌ای که به او رسیده بود هم تقریباً تمام شده بود. هگل برای امرار معاش خود، ویرایش روزنامه‌ای در بامبرگ را عهده‌دار شد؛ لیکن پس از یک‌سال طی مرافعه‌ای از این شغل دست کشید.
پس از آن هگل به مدت 8 سال، بین سال‌های 1808 تا 1816، رئیس دبیرستانی در نوربرگ بود. در همین سال‌ها بود که هگل با ماری خون تاچر ازدواج کرد و دومین اثر بزرگ خود با نام «علم منطق» را به انتشار رساند. جلد نخست این اثر در سال 1812 و جلد دوم آن در سال 1816 منشر شدند. در همین سال‌ها بود که ایمانوئل فرزند هگل به دنیا آمد، خواهر او کریستیانه دچار بیماری روانی شد و تنها برادر هگل در نبرد ناپلئون در روسیه کشته شد.
پس از سقوط ناپلئون و در سال 1816 هگل استاد دانشگاه هایدلبرگ شد. طی تدریس در این دانشگاه و انتشار چندین مقاله در سالنامه‌ی آن بود که هگل توانست نسخه‌ی ابتدایی کتاب «دایره‌المعارف علوم فلسفی» را منتشر نماید. او این اثر را بعدها در سال 1827 و 1830 تجدید چاپ نمود.
هگل در سال 1818 توانست کرسی فلسفه‌ی دانشگاه برلین را که پس از فیشته به مدت 4 سال خالی بود، تصاحب کند. در این دانشگاه بود که هگل توانست بالاخره به امنیت مالی برسد و برای خود شهرتی دست و پا کند. هگل تا سال 1831، یعنی تا پایان عمر خود در این دانشگاه به تدریس اشتغال داشت.
مرگ فردریش هگل
هگل در سال 1831، به دنبال شیوع وبا در برلین، به این بیماری مبتلا شد و سرانجام در روز 14 نوامبر درگذشت.
سال‌شمار وقایع مهم زندگی فردریش هگل | خلاصه‌ی بیوگرافی هگل
1770 تولد هگل در اشتوتگارت
1773 تولد خواهر هگل کریستیانه
1776 ورود به دبیرستان، تولد برادر هگل گئورگ لودویگ
1783 مرگ مادر هگل ماریا ماگدالنا فروم
1788 آغاز تحصیل در دانشگاه توبینگتن، تولد شوپنهاور
1790 دریافت مدرک کارشناسی ارشد فلسفه
1793 پایان تحصیل در توبینگتن، تدریس خصوصی در برن
1797 تدریس خصوصی در فرانکفورت
1799 مرگ پدر هگل گئورگ لودویگ هگل
1801 مهاجرت به ینا و همکاری با شلینگ در انتشار «مجله‌ی انتقادی فلسفه»
1805 تدریس غیررسمی در دانشگاه ینا
1807 کار در روزنامه‌ی بامبرگ، تولد فرزند نامشروع هگل
1808 تا 1816 کار در دبیرستان نورنبرگ
1811 ازدواج هگل
1814 ابتلای کریستیانه خواهر هگل
1816 آغاز تدریس در هیلدربرگ
1817 تولد لودویگ فرزند هگل
1818 آغاز تدریس در برلین،تولد مارکس
1831 مرگ هگل و خودکشی کریستیانه خواهر هگل
آثار هگل
استقرار شریعت در مذهب مسیح و زندگی مسیح (1795 تا 1796)
روح مسیحیت و سرنوشت آن (1799)
پدیدارشناسی روح (1806)
علم منطق (1812 و 1816)
دایره‌المعارف علوم فلسفی (1817)
فلسفه‌ی حق (1821)
