هاسکی سیبری (Siberian Husky) از قدیمی‌ترین نژاد سگ‌ها ست و قدمت آن به 4000 سال قبل و حتی بیشتر بازمی‌گردد. هاسکی دست‌کم در 3000 سال پیش با قومی به نام چوکچی (Chukchi) در شمال سیبری زندگی و به این قوم در انجام کارها – بازی با کودکان و … -کمک می‌کرده و درمجموع این توانایی را داشته که در بسیاری امور با انسان‌های آن زمان در آن منطقه‌ی دورافتاده و سرد یار و همراه باشد. این سگ – به‌خاطر استقامت بالایی که داشت – قادر بود در یک روز، آن هم روی یخ و در هوای بسیار سرد، نزدیک به 160 کیلومتر بدود و به این شکل به انسان‌ها در پیدا کردن غذا و بازگشت به خانه کمک کند. نگهداری از هاسکی بیشتر توسط افراد ثروت‌مند و رؤسای قبیله صورت می‌گرفته است. امروز البته همچنان هاسکی یار و یاور برخی انسان‌هاست، اما نگهداری از آن می‌باید روی اصول صورت گیرد. اصول نگهداری از سگ هاسکی را در ادامه مرور خواهیم کرد.
مروری مختصر بر تاریخچه‌ی هم‌زیستی هاسکی با انسان
پیش از آن‌که به سروقت اصول نگهداری از هاسکی برویم، اجازه دهید مروری مختصر داشته‌باشیم بر هم‌زیستی هاسکی با انسان:
1- هاسکی و مردم چوکچی
چوکچی‌ها احترام زیادی برای هاسکی قائل بوده‌اند و حتی بسیاری از مراسم مذهبی آن‌ها به همین حیوان ارتباط داشته‌است. چوکچی‌ها معتقد بوده‌اند که دو هاسکی از دروازه‌ی بهشت محافظت می‌کنند و به افرادی که در زندگی خود به این حیوان آزار رسانده باشند اجازه‌ی ورود نمی‌دهند.
در قرن نوزدهم، هنگامی که تغییرات آب‌وهوایی چوکچی‌ها را وادار به پیدا کردن مکانی دیگر برای شکار کرد، این هاسکی‌ها بودند که به آن‌ها در کشیدن سورتمه‌ها و سفر به نواحی دورتر کمک کردند. هاسکی‌ها مقاومت بالایی در برابر سرما دارند، نیاز به غذای زیادی ندارند، در جهت‌یابی ماهر اند و می‌توانند به‌خوبی سورتمه بکشند و به این ترتیب همراهی ایده‌آل برای سفر به نقاط دوردست برای یافتن غذا بودند و درواقع می‌توان گفت اقتصاد چوکچی‌ها وابسته به این نژاد سگ بوده‌است.
در همین قرن، نیروهای سزار به چوکچی‌ها حمله کردند تا راهی برای تجارت خز پیدا کنند و در مقابله با حملات آن‌ها باز هم این هاسکی‌ها بودند که نقشی حیاتی داشتند. آن‌ها به چوکچی‌ها کمک کردند که از نیروهای سواره‌نظام سزار پیشی گیرند و به این ترتیب مدتی از حمله‌ی آن‌ها در امان باشند و طی این مدت افراد قبیله توانستند تجدید قوا کنند و در نبردی سنگین نیروهای سزار را شکست دهند و درنتیجه‌ی این شکست ارتش سزار مجبور به عقد پیمانی با چوکچی‌ها شد.
در قرن بیستم اتحاد جماهیر شوروری نیز رفتاری مخاصمت‌آمیز با چوکچی‌ها داشت و آن‌ها را با عنوان «آپاچی‌های شمال» می‌خوانْد. در این قرن چوکچی‌ها با مشکلی بسیار بزرگ‌تر از یخ‌بندان سیبری و حمله‌ی نیروهای سزار روبرو شدند و آن بیماری آبله بود. در آن زمان هنوز واکسنی برای این بیماری کشف نشده بود و به‌همین سبب بسیاری از چوکچی‌ها بر اثر ابتلا به آن جان خود را از دست دادند. در همین اثنا شوروری رهبران قبیله را اعدام کرد. همان‌طور که گفتیم این رهبران قبیله بودند که وظیفه‌ی نگهداری هاسکی‌ها را بر عهده داشتند و این چنین شد که آن‌ها توانستند هاسکی‌هایی با نژاد مورد نظر خودشان – که با اهداف آن‌ها هم‌خوانی بیشتری داشت – را جایگزین هاسکی سیبری کنند و حتی منکر وجود این نژاد هاسکی شوند.
2- ورود هاسکی به آلاسکا
هنگامی که شوروی در تلاش بود تا نژاد هاسکی سیبری را به‌عنوان گونه‌ای که هرگز وجود نداشته جا بزند، افراد ماجراجو و تاجرانی که به سیبری سفر کرده بودند باعث جلب توجه مردم سراسر جهان به هاسکی‌های چوکچی‌ها شدند و به‌تدریج از این نژاد در مسابقات سورتمه‌رانی در الاسکا استفاده شد. هاسکی‌ها برای اولین بار در سال 1909 در مسابقات سورتمه‌رانی آلاسکا مورد استفاده قرار گرفتند. در این مسابقه که تنها دو تیم در آن شرکت داشتند، تیم هاسکی‌ها برنده شد و پس از آن مردم هاسکی را با‌عنوان سریع‌ترین نژاد سگ شناختند. در سال 1910 شخصی به نام “جان جانسون” در یک مسابقه‌ی سورتمه‌رانی با تیم هاسکی خود رکوردی را به‌ثبت رساند که پس از آن هرگز شکسته نشد. البته برخی او را به دارو دادن به سگ‌ها در انتهای مسیر مسابقه متهم کردند و این اتهام تا سال 1914 و تا زمانی که خودِ او دوباره برنده‌ی مسابقات شود پابرجا ماند.
در سال 1925 – زمانی که بیماری دیفتری مردم آلاسکا را تهدید می‌کرد – بار دیگر هاسکی‌ها به کمک انسان‌ها آمدند و داروهای مورد نیاز برای زنده‌ماندن بیماران را از مناطق دوردست به قسمت‌هایی که این بیماری در آن‌ها اپیدمی شده بود رساندند.
هاسکی از طریق مسابقات سورتمه‌رانی به آمریکا هم راه پیدا کرد و در این قاره نیز شهرت و محبوبیتی بسیار پیدا کرد – تا جایی که در سال 1938 باشگاهی با نام باشگاه هاسکی سیبری در این کشور تأسیس شد. البته برخی از آمریکایی‌ها نژاد هاسکی را متعلق به این قاره می‌دانند و در این ادعا در مقابل روس‌ها قرار می‌گیرند.
ویژگی‌های نژاد هاسکی
این نژاد سگ دارای ویژگی‌هایی است که آگاهی از آن‌ها برای نگهداری هاسکی به بهترین شکل ممکن ضروری است. هاسکی‌ها به‌طور کلی سگ‌های خون‌گرمی هستند و با انسان‌ها و خصوصاً کودکان و همچنین با سگ‌های دیگر رابطه‌ی خوبی دارند. آن‌ها باهوش، مستقل، مغرور و گاهی لجوج اند. هاسکی‌ها عاشق دویدن هستند و این کار را به نگهبانی ترجیح می‌دهند و در طول روز حداقل به 40 دقیقه تحرک نیاز دارند. مهارت در شکار و کندن زمین هم از جمله ویژگی‌های قابل توجه و البته از علایق آن‌ها هستند. هاسکی‌ها به‌ندرت پارس می‌کنند اما زوزه می‌کشند.
هاسکی‌ها از نظر ظاهری از زیباترین سگ‌ها هستند. چشم‌های خوش‌حالت آن‌ها به‌رنگ آبی یا قهوه‌ای اند و البته بعضی از آن‌ها یک چشم آبی و یک چشم قهوه‌ای دارند. گوش‌های این نژاد سگ معمولاً و در حالت طبیعی به‌حالت عمود قرار دارند. ارتفاع بدن هاسکی‌ها در بلندترین قسمت، در سگ‌های نر در حدود 58.5 سانتی‌متر و در سگ‌های ماده در حدود 53.34 سانتی‌متر است. وزن هاسکی‌های نر بین 20.5 و 27.2 کیلوگرم و وزن هاسکی‌های ماده بین 15.8 و 22.6 کیلوگرم است. ضمناً اکثر سگ‌های هاسکی بین 12 تا 14 سال عمر می‌کنند.
شرایط و لوازم نگهداری هاسکی
برای نگهداری از سگ‌های هاسکی به یک سری شرایط و لوازم نیاز است از جمله:
1- فضای کافی را برای دویدن هاسکی فراهم کنید
این نژاد سگ برای زندگی در شرایط دشوار آب‌وهوایی تکامل پیدا کرده و استقامت بالایی دارد و به‌همین سبب نگهداری هاسکی نسبتاً آسان است، اما به هر صورت شرایط خاص خود را می‌طلبد. به‌عنوان مثال هاسکی‌ها نیاز زیادی به دویدن و تحرک دارند و درصورتی‌که تحرک نداشته باشند خیلی سریع دچار اضافه‌وزن می‌شوند و به‌همین سبب لازم است چند بار در هفته فضای مناسبی برای دویدن و جست‌وخیز برای آن‌ها مهیا کرد. درصورتی‌که هاسکی‌ها برای مدت زمان طولانی‌ای تنها بمانند ممکن است شروع به زوزه‌کشیدن کنند یا این‌که مشغول کندن زمین شوند.
یکی از لوازم مورد نیاز هنگام بردن هاسکی به فضای باز یک قلاده‌‌ی مناسب است. قلاده باید به‌شکلی باشد که بتوان با استفاده از آن به‌خوبی سگ را کنترل کرد.
2- هاسکی را برای مدتی طولانی تنها نگذارید
یکی از نکات مهم در نگهداری از هاسکی داشتن درک درستی از شخصیت آن‌هاست. اگرچه هاسکی‌ها به‌طور کلی شخصیت مستقلی دارند اما این به معنای علاقه‌ی آن‌ها به تنها ماندن نیست. هاسکی‌ها تنها دوست دارند که در تصمیم‌گیری‌ها مستقل باشند و تنها گذاشتن آن‌ها برای مدت طولانی باعث ناراحتی‌شان خواهد شد. بنابراین افرادی که زمان زیادی از شبانه‌روز را در خارج از منزل سپری می‌کنند، نباید این نژاد سگ را به‌عنوان حیوان خانگی خود انتخاب کنند، چرا که نه تنها کمکی به فراهم‌کردن شرایط مناسب برای زندگی او نمی‌کنند بلکه موجب آزار و ناراحتی او می‌شوند. این نکته به‌خصوص بین هفته‌های 8 تا 12 زندگی یک هاسکی اهمیت خاصی دارد و درصورت پذیرفتن سرپرستی یک هاسکی کم‌سن‌وسال باید مطمئن باشید که همواره یکی از اعضای خانواده‌تان پیش اوست و تنهای‌اش نگذاشته‌اید.
اگر نمی‌توانید چندان پیش هاسکی بمانید و ضروری است که گاهی تنها بماند، پیشنهاد می‌کنیم یک سگ دیگر را، که البته بایستی رابطه‌ی خوبی با هاسکی داشته باشد، به‌عنوان هم‌بازی او درنظر بگیرید.
3- با هاسکی بازی‌های فکری انجام دهید
هاسکی‌ها نه‌تنها از نظر فیزیکی بسیار فعال هستند بلکه به‌سبب هوش زیادی که دارند از نظر ذهنی نیز این‌گونه اند و درنتیجه لازم است در نگهداری از هاسکی به این نکته توجه شود. هاسکی‌ها به فعالیت‌ها و چالش‌های ذهنی علاقه نشان می‌دهند. البته گاهی جلب توجه آن‌ها به فعالیت‌های ذهنی دشوار است و لازم است تا با استفاده از بازی‌های ذهنی مختلف به علاقه‌ی یک هاسکی پی برد و در این خصوص صبر و حوصله‌ی کافی به‌خرج داد.
درحال حاضر انواع بازی‌های فکری مخصوص سگ‌های باهوش از جمله هاسکی در پت‌شاپ‌ها موجود هستند و احتمالاً امتحان چند مورد از آن‌ها بتواند در یافتن راهی برای جلب علاقه و به‌هیجان درآوردن هاسکی کمک کند. نکات زیر می‌توانند در انتخاب یک اسباب‌بازی مناسب برای هاسکی مفید باشند:
- سرگرم‌کننده‌بودن: بهتر است اسباب‌بازی آن‌قدر سرگرم‌کننده باشد که هاسکی را برای مدتی نسبتاً طولانی مجذوب خود کند.
- جذاب‌بودن: ممکن است یک بازی برای یک هاسکی جذاب باشد و برای دیگری نه. بهتر است هنگام انتخاب یک بازی فکری به علایق سگ توجه داشت و با توجه به آن‌ها جذاب‌ترین بازی را انتخاب و خریداری کرد.
- دشوار بودن: بهتر است بازی‌های فکری از چند سطح دشواری برخوردار باشند تا بتوان به این طریق توانایی‌های ذهنی هاسکی را ارتقاء بخشید.
4- از فرار هاسکی جلوگیری کنید
پاهای قوی هاسکی‌ها به آن‌ها امکان پرش‌های بلند را می‌دهند و این در کنار کنجکاوی شدید آن‌ها به کشف فضاهای ناشناخته باعث می‌شود که او درصورت غفلت در حصارکشی درست، از محیط نگهداری خود خارج و دردساز شود. بهتر است محیط نگهداری هاسکی به‌دقت و با ارتفاع مناسب حصارکشی شود تا بتوان مانع پرش او به آن سوی دیوار و فرارش شد. نکته‌ی دیگر در نگهداری از هاسکی توجه به علاقه‌ی او به کندن زمین و مهارت‌اش در این کار است. توانایی هاسکی در کندن زمین نیز ممکن است باعث شود تا او از محیط نگهداری خود خارج شود و از همین روی لازم است تا اقدامات لازم برای جلوگیری از چنین اتفاقی انجام گیرد.
5- به تربیت و آموزش هاسکی توجه داشته باشید
تربیت و آموزش جزء جدا نشدنی نگهداری از هر سگ از جمله هاسکی هستند. با آموزش هاسکی می‌توان به رشد جسمی و فکری او کمک و زندگی بهتری را با او تجربه کرد. روش‌ها و وسیله‌های مختلفی برای تربیت و آموزش هاسکی‌ها وجود دارند؛ انواع اسباب‌بازی و غذاهای تشویقی می‌توانند به تربیت و آموزش بهتر هاسکی‌ها کمک کنند. نکته‌ی مهم در استفاده از غذاهای تشویقی در تربیت هاسکی‌ها خودداری از غذا دادن بیش از اندازه به آن‌ها ست.
6- غذای خوب هاسکی‌ها را از نظر دور ندارید
توجه به غذای هاسکی یکی از شروط نگهداری هاسکی به شیوه‌ای صحیح است. هاسکی‌ها به غذای کافی و خوب برای سالم بودن، به‌خصوص سلامت پوست و موی خود، نیاز دارند. هاسکی‌ها در یک روز به‌طور متوسط یک و نیم ظرف معمولیِ غذای سگ غذا می‌خورند. به‌طور کلی یک هاسکی با وزنی نزدیک به 22 کیلوگرم در طول یک شبانه‌روز به حدود 1358 کالری نیاز دارد، اما میزان کالری مورد نیاز یک هاسکی تحت تأثیر میزان فعالیت او، متابولیسم، سن و وزن هاسکی ست و لازم است در تعیین میزان غذای مورد نظر او به این فاکتورها توجه داشت.
غذای هاسکی‌ها بایستی حاوی مقدار کافی پروتئین باشد. لازم است در فصل‌های گرم نزدیک به 20 درصد و در فصل‌های سرد نزدیک به 32 درصد از غذای آن‌ها را پروتئین و نزدیک به 8 درصد غذا را چربی تشکیل دهد. علاوه‌براین – همان‌طور که گفته شد – از آن‌جا که هاسکی‌ها خیلی سریع دچار اضافه‌وزن می‌شوند باید از دادن غذای بیش از اندازه به آن‌ها جداً خودداری کرد. چربی‌های مفید، مانند روغن کانولا و دانه‌های گیاه فلکس، امگا 3، کلسیم، فیبر و فسفر از جمله مواد مغذی ضروری برای هاسکی‌ها، به‌خصوص هاسکی‌های جوان‌تر، هستند.
در حال حاضر انواع غذاهای خشک و کنسروها برای هاسکی‌های جوان و همین‌طور هاسکی‌های بالغ قابل تهیه هستند و بهتر است برای تأمین مواد مغذی مورد نیاز آن‌ها از این غذاها در برنامه‌ی غذایی هاسکی‌ها استفاده شود.
همان‌طور که چندین بار تکرار کردیم هاسکی‌ها خیلی زود دچار اضافه‌وزن می‌شوند و این نکته در نگهداری از هاسکی در آپارتمان اهمیت قابل توجهی دارد. یکی از روش‌ها برای پیشگیری از اضافه‌وزن هاسکی استفاده از ظرف‌های غذایی ست که به شکلی طراحی شده‌اند که مانع از سریع غذا خوردن هاسکی می‌شوند.
7- به ظاهر هاسکی برسید
هاسکی‌ها از جمله حیواناتی هستند که تا حد قابل توجهی به پاکیزگی خود اهمیت می‌دهند و درنتیجه نیازی به حمام کردن مکرر آن‌ها وجود ندارد. اما شانه‌زدن مرتب موهای هاسکی‌ها به سلامت پوست و موی آن‌ها کمک می‌کند. بهترین شانه برای شانه‌زدن موهای هاسکی شانه‌هایی با دانه‌های بلند است تا بتوان موهای او را از ریشه شانه زد و بدین ترتیب تمامی موهای جدا شده و سست را از روی پوست او برداشت. مسلماً استفاده از شانه‌های ظریف‌تر برای هاسکی‌های جوان‌تر مناسب‌تر است.
سخن آخر
در این نوشته به تاریخچه‌ی هاسکی، ویژگی‌های این نژاد، لوازم نگهداری از هاسکی و مهم‌ترین نکات در مراقبت از او پرداختیم. آشنایی هرچه بیشتر با هاسکی می‌تواند در نگهداری بهتر از او کمک کند، پس پیشنهاد می‌کنیم تا جای امکان به خواندن مطالب بیشتر درخصوص نگهداری از هاسکی ادامه دهید و علاوه‌براین حتماً در مواردی مانند غذای مناسب برای هاسکی خود و همچنین نکات مهم در شرایط خاص با دامپزشک او مشورت کنید.
