موسیقی‌دان زمانی که استرس درگیر-اش می‌کرد یا نت می‌نوشت یا پشت پیانو می‌نشست و می‌نواخت. این‌سان می‌توانست سرعت گردش خون‌اش را مقداری کاهش دهد، گرگرفتگی‌اش را بهبود بَخشَد و ارتباطی بهتر با پیرامون‌اش برقرار کند. نقاش نیز چنین بود. او نیز آن‌هنگام که دچار ناآرامی می‌شد هیچ‌چیز نمی‌توانست جز ازبین‌بردن سفیدی بوم آرام‌اش کند. هر موسیقی‌دانی که آن شرایط را داشت، لاجَرَم مشهور نشد، هر نقاش نیز. چندی پیش در نوشتاری مجزا به معرفی معروف‌ترین آهنگسازان کلاسیک پرداختم و این بار نوبت معروف‌ترین نقاشان جهان است. البته که نمی‌توان همه‌شان را فهرست، کرد، لیکن تلاش‌ام این است که لااقل معروف‌ترینِ معروف‌ترین‌ها را فهرست کنم.
معروف‌ترین نقاشان جهان
نکته: این نوشتار صرفاً برای ترغیب‌کردن‌تان جهت مطالعه‌ی بیشتر پیرامون نقاشان است؛ در نوشتاری اینترنتی نمی‌توان تمام‌وکمال پیرامون نقاشان و سبک‌کاری‌شان توضیح داد و صرفاً می‌توان معرفی‌ای کلی از آن‌ها داشت:
1- زوکسیس [قرن پنجم قبل از میلاد]
تمدن یونانی صرفاً فلسفه و ادبیات و تاریخ و علوم طبیعی را شامل نمی‌شد، بل هنر و به‌ویژه نقاشی را نیز شکوفا کرده‌بود. یکی از معروف‌ترین نقاشان تاریخ شخصی با نام زوکسیس است. البته نقاشی‌های او نمانده‌اند، اما در طی تاریخ بارها از او نام برده شده و حتی در وصف‌اش نقاشی کشیده‌اند. نقاشی‌ای که در بالا می‌بینید – چنان‌که در زیر نقاشی هم نوشته‌ام – اثری از فرانسیس آندره وینسنت است که زوکسیس را حین برگزیدن مدل به نمایش می‌گذارد. زوکسیس حدود قرنِ پنجم پیش از میلاد می‌زیسته‌است. داستان جالبی پیرامون‌اش وجود دارد و آن‌این‌که روزی یک خوشه انگور را چنان طبیعی و واقعی کشیده که پرندگان آن نقاشی را با انگور واقعی اشتباه گرفته‌اند.
2- آپلس [قرن پنجم قبل از میلاد]
آپلس هم از معروف‌ترین نقاشان یونان باستان است. کاری از او به یادگار نمانده و دستِ زمان همه را از بین برده، لیکن در میان کتاب‌ها بسیار از او نام برده‌اند. گاه از آپلس به‌مثابه‌ی بهترین نقاش دوران یونان باستان یاد می‌کنند.
3- جو فانگ [قرن هشتم بعد از میلاد]
جو فانگ از مشهورترین نقاشان چین باستان است. او در قرن هشتم میلادی زندگی می‌کرد و گاه از آن با نام جوجینگ شوآن هم یاد می‌کنند.
4- هان گان [قرن هشتم بعد از میلاد]
در امپراتوری تانگ نقاشان کم نبودند. جو فانگ که در بالا به او اشاره کردم یکی از آن‌ها بود و هان گان نیز یکی دیگر از نقاشان به‌نام چینی در دوران امپراتوری تانگ در قرن هشتم محسوب می‌شود.
او برخلاف جو فانگ در خانواده‌ای فقیر به دنیا آمد و توانست نامی در دل تاریخ نقاشی از آنِ خود کند. او نقاشی‌هایی بسیار کشیده، لیکن نقاشی‌های‌اش از اسب‌ها مشهورترین‌ها هستند.
5- فان در ویدن [قرن پانزدهم]
روخیر فان در ویدن از مشهورترین نقاشان فلاندر [شمال بلژیک] است. او در قرن پانزدهم می‌زیست و نقاشی‌هایی عالی از خود به جای گذاشت. نقاشی بالا از مشهورترین نقاشی‌های‌اش است.
6- یان ون آیک [قرن پانزدهم]
پرتره‌ی آرلونفینی یکی از مشهورترین نقاشی‌های تاریخ است و قطعاً کسی که این اثر را خلق کرده نیز یکی از معروف‌ترین نقاشان جهان محسوب می‌شود. یان ون آیک نقاشی فلاندری بود که در قرن پانزدهم از جمله بهترین نقاشان محسوب می‌شد. نام او برای همیشه در دنیای تاریخ نقاشی ثبت شده‌است. از جمله مشهورترین کارهای یان ون آیک می‌توان از موارد زیر نام برد:
- مریم عذرا در کلیسا
- ستایش بره
- بشارت
- پرتره‌ی نیکولو البرگتی
- پرتره‌ی آرلونفینی
7- چیمابوئه [قرن سیزدهم]
چیمابوئه صرفاً 2 سال در قرن چهاردهم زیسته و از این رو او را به‌مثابه‌ی نقاشی قرن‌سیزدهمی معرفی کردم. او از مشهورترین نقاشان جهان است و در دوران خود محبوبیت و شهرتی بسیار داشته‌است. این تابلوی استهزای مسیح که در بالا می‌بینید-اش، همین 2 سال پیش با قیمت حدود 27 میلیون یورو فروخته شد. تابلو نشان‌دهنده‌ی عیسی است که توسط عده‌ای در حال مسخره‌شدن است.
8- لورنزو موناکو [قرن‌های چهاردهم و پانزدهم]
لورنزو موناکو در سال‌هایی می‌زیست که رگه‌هایی از رنسانس در نقاشی پدیدار شده‌بود؛ اما واقعیت این است که کارهای او عمدتاً به دوران گوتیک تعلق دارند. او همچون بسیاری از نقاشان آن زمان ایتالیایی بود. چندین کار از او باقی مانده‌اند، اما آن ستایش مگی که در بالا می‌بینید احتمالاً بهترین کار-اش است.
9- جوزپه آرچیمبولدو [قرن شانزدهم]
در دورانی که اغلب نقاشان درگیر مسیحیت بودند یا نهایتاً پرتره می‌کشیدند، نقاشی مشهور زندگی می‌کرد که می‌توان گفت تخم‌های سوررئالیسم را کاشته‌است. جوزپه آرچیمبولدو در قرن شانزدهم به‌واسطه‌ی کنارنهادن میوه‌ها می‌توانست چهره‌ی انسان بکشد. در قرن بیستم سالوادور دالی و همتاهای او بسیار آرچیمبولدو را ستودند.
نقاشی زیر هم نقاشی‌ای‌ست موسوم به تابستان که مربوط به سال 1573 است. می‌بینید که چه توانایی‌ای داشته‌است.
10- میکل‌آنژ [قرن‌های پانزدهم و شانزدهم]
خالق اثر مشهور آفرینش آدم یعنی میکل‌آنژ با نام کامل میکل‌آنجلو دی لودوویکو بوئوناروتی سیمونی از هنرمندترین انسان‌های تاریخ محسوب می‌شود. او نه صرفاً نقاش بل مجسمه‌ساز و معمار نیز بود. نقش او در پیشرفت هنر بشری بسیار پررنگ است. او کارهای زیادی دارد، اما قطعاً مشهورترین اثر نقاشی‌اش آفرینش آدم محسوب می‌شود. قابل‌ذکر است که بسیاری از نقاشی‌های کلیسای کاتولیک واتیکان را او کشیده و جالب آن‌که بخشی بزرگ از آن کلیسا را هم خود او معماری کرده‌است.
11- لئوناردو داوینچی [قرن پانزدهم و شانزدهم]
از میکل‌آنژ استادتر در آن زمان یکی دیگر زیست می‌کرد: لئوناردو داوینچی. او ریاضی‌دان، مجسمه‌ساز، مخترع، موسیقی‌دان، نقاش و گیاه‌شناس بود. در طی دو قرن اخیر پژوهش‌های بسیاری پیرامون زندگی داوینچی، نقاشی‌های‌اش و در کل هرآن‌چه که به او مربوط است صورت گرفته‌است.
نقاشی مونالیزا مشهورترین کار داوینچی است، اما جز آن چندین نقاشی شاهکار دیگر دارد از جمله شام آخر، سن جان، نیایش مغان و سالواتور موندی.
من پیش‌تر پیرامون نقاشی‌های داوینچی نوشته‌ام. برای دسترسی به آن نوشتار از لینک زیر استفاده کنید:
12- ساندرو بوتیچلی [قرن‌های پانزدهم و شانزدهم]
زایش ونوس به‌مثابه‌ی یکی از معروف‌ترین نقاشی‌های جهان، مشهورترین نقاشیِ ساندرو بوتیچلی است. بوتیچلی از نقاشان مشهور رنسانس در فلورانس بود. او نیز همچون بسیاری از نقاشان تاریخ حمایت سلطنت را حس می‌کرد.
زایش ونوس، پریماورا و مردی با مدال کوزیموی کبیر از جمله نقاشی‌های مشهور بوتیچلی هستند.
13- هیرونیموس بوش [قرن‌های پانزدهم و شانزدهم]
هیرونیموس بوش از مشهورترین نقاشان هلندی تاریخ است. واقعاً امثال او حقی سترگ بر گردن نقاشی دارند. هیرونیموس بوش در قرن پانزدهم نقاشی کرده و برخلاف بسیاری از نقاشان آن روزگار در بند واقعیت نبوده و از آن فراتر رفته‌است. از همین رو است که برخی می‌گویند او نیای سورئالیست‌های امروزی بوده‌است.
او استاد یکی دیگر از مشهورترین نقاشان تاریخ یعنی پیتر بروگل بوده – من در ادامه به سروقت پیتر بروگل نیز خواهم رفت.
سه‌لتی باغ لذت دنیوی – که در بالا آن را می‌بینید – مشهورترین اثرِ هیرونیموس بوش است، اما جز آن او چندین اثر عالی دیگر نیز آفریده‌است، از جمله کشتی احمق‌ها، وسوسهٔ سنت آنتونی، اینک انسان و هفت گناه کبیره و چهار امر واپسین.
14- پیتر بروگل [قرن شانزدهم]
بروگل از برترین و معروف‌ترین نقاشان تاریخ است. شاهکارهایی که او آفریده از جمله بهترین نقاشی‌های تاریخ محسوب می‌شوند. البته او تنها بروگلِ نقاشِ تاریخ نبوده و پسر او و چندین نفر دیگر نیز نقاش بوده‌اند، برای همین گاه از او با عنوان پیتر بروگل مهتر یا پیتر بروگل روستایی نام می‌بَرند. عمده‌ی نقاشی‌های بروگل از روستاها و زندگی روستایی هستند.
مشهورترین اثر بروگل قطعاً نقاشی برج بابل است، از جمله شاهکارهای نقاشی تاریخ بشری. جز آن، می‌توان به چشم‌اندازی از سقروط ایکاروس، شکارچیان در برف و کوری عصاکش کور دگر اشاره کرد.
15- کاراواجو [قرن‌های شانزدهم و هفدهم]
کاراواجو صرفاً 10 سال در قرن هفدهم زندگی کرده و عمده‌ی عمر 39 ساله‌اش را در قرن شانزدهم زیسته‌است. او نیز از معروف‌ترین نقاشان جهان است. اگر قرار باشد که صرفاً یک نفر را به‌مثابه‌ی نماینده‌ی نقاشی دوران باروک معرفی کنم، فکر می‌کنم خیلی‌ها موافق باشند که آن یک نفر باید کاراواجو باشد.
کاراواجو مردمی بود، برخلاف بسیاری از نقاشان پیش از خود-اش که به‌نوعی با دستگاه حاکم در ارتباط بودند. او با گوشت و پوست و استخوان‌اش رنج و فقر را حس کرده‌بود. او همچنین شخصیتی یاغی داشت. علیه دستگاه حاکم، علیه نظم جامعه و البته علیه سنت نقاشی می‌شورید. او نمی‌توانست آن‌چه که از پیش به او رسیده را بپذیرد و از این رو در نقاشی‌های‌اش عناصر جدید به‌وفور یافت می‌شوند.
بریدن سر جان تعمیدگر، شهادت باکره، توماسِ شکاک، داوود و ورق‌بازها از جمله مشهورترین نقاشی‌های‌اش هستند.
16- یوهان ورمر [قرن هفدهم]
یوهان ورمر یا یوهانس فیرمر از نقاشان برتر عصر طلایی هلند و یکی از معروف‌ترین نقاشان جهان است. جالب آن‌که ورمر از جمله نقاشانی بوده که وضع مالی خوبی نداشته‌اند. برخلاف بسیاری از فلاسفه که عمدتاً نیازی به کار کردن نداشته‌اند، عمده‌ی نقاشان در وضعیت بد مالی زندگی کرده‌اند. ورمر در زمان زندگی‌اش چندان شهرت کسب نکرد و بعدها بود که به یکی از معروف‌ترین نقاشان جهان تبدیل شد.
دختری با گوشواره مروارید مشهورترین اثر ورمر است، اما جز این شاهکار از دیگر نقاشی‌های مشهور-اش می‌توان به جام می، چشم‌انداز دلفت، پرتره بانوی جوان و سرباز و دختر خندان اشاره کرد.
17- رامبرانت [قرن هفدهم]
رامبرانت هارمنزون فان راین همچون یوهانس ورمر از معروف‌ترین نقاشان جهان و از برترین نقاشان عصر طلایی هلند است. اگر او را بهترین نقاش هلند در عصر طلایی‌اش بدانیم بی‌راه نگفته‌ایم، اما واقعاً نمی‌توانیم او را بهترین نقاش تاریخ هلند بدانیم، چراکه یک نفر دیگر با اختلاف در صدر جدول قرار گرفته‌است: ونسان ونگوگ.
رامبراند نقاشی‌های زیادی کشیده و بسیاری‌شان سفارشی بوده‌اند، اما جالب آن‌که او نیز سال‌های پایانی زندگی‌اش را به‌سبب وررشکستگی در فقر گذراند. نقاشی گشت شبانه معروف‌ترین نقاشی او محسوب می‌شود، اما جز آن نقاشی، موارد زیر نیز بسیار مشهور اند:
- بازگشت پسر نافرمان
- سران صنف پارچه فروش
- شام در امائوس
- سلاخ خانه
- یعقوب درحال تبرک پسران یوسف
- پرتره زوجی به نام اسحاق و ربکا
- دانائه
- ضیافت در بلشصر
او همچنین چندین خودنگاره کشیده که مشهورترین‌شان نقاشیِ زیر است:
18- آرتمیزیا جنتیلسکی [قرن هفدهم]
جنتیلسکی از پدری نقاش بود، اما در طی تاریخ نقاشی شهرت او بیش از پدر-اش است. آرتمیزیا از معدود نقاشان خانمِ دوره باروک است. آن‌هنگام که او نقاشی می‌کرد، جامعه‌ی فلورانس زنان را به‌مثابه‌ی نقاش پذیرش نمی‌کرد، اما آرتمیزیا در آکادمی هنرهای ترسیمی فلورانس پذیرش شد.
ماجرای جنجالی‌ای که در ارتباط با آرتمیزیا وجود دارد این است که پدر-اش شخصی با نام «تاسی» را مأمور می‌کند که نقاشی به دختر-اش یاد دهد. در طی جلسات آموزشی، این آقای تاسی خود را کنترل نمی‌کند و به جنتیلسکی تجاوز می‌کند. در این بین، شخصی دیگر او را در تجاوز به دختر همراهی می‌کند. بعدها تاسی و جنتیلسکی تصمیم می‌گیرند که با هم ازدواج کنند؛ اما در این بین تاسی از ازدواج با جنتلیسکی سر باز می‌زند – با این بهانه که او با مرد دیگری رابطه داشته‌است. از قضا این قضیه صحیح است و آرتمزیا پیش از تجاوز با کسی رابطه داشته‌است.
جلسات دادگاه و دفاع آرتمیزیا از خود بسیار در قرن بیستم در مباحث فمینیستی مورد توجه قرار گرفته‌اند. در دادگاه تاسی را محکوم می‌کنند، هرچند که حکم او اجرا نمی‌شود. بسیاری از تاریخ‌دانانی که در کتاب‌های‌شان به این قضیه اشاره کرده‌اند، گفته‌اند که آرتمیزیا در دادگاه خدعه کرده‌است.
آرتمیزیا نقاشی‌های بسیار زیادی ندارد، اما عمده‌ی نقاشی‌های‌اش پیرامون زنان هستند. نقاشی‌ای هم که در بالا می‌بینید، نشان‌دهنده‌ی زنانی است که علیه مردی خشونت‌ورزی می‌کنند.
از جمله مشهورترین نقاشی‌های آرتمزیا می‌توان به شمشون و دلیله، داوود و بث‌شبع، لوکرتیا و عید بشارت اشاره کرد.
19- دیگو ولاسکز [قرن هفدهم]
ولاسکز هم از معروف‌ترین نقاشان جهان است و البته که بدون‌تردید از بهترین نقاشان هم محسوب می‌شود. بسیاری برآن اند که پس از پیکاسو، بهترین نقاش تاریخ اسپانیا همین ولاسکز است. او عمدتاً با خانواده‌ی سلطنتی در ارتباط بود، همچون بسیاری از نقاش‌های قدیمی. ندیمه‌ها مشهورترین اثر ولاسکز است، اما جز آن چندین اثر مشهور و عالی دیگر هم دارد.
من در نوشتاری مجزا به بهترین نقاشی‌های ولاسکز پرداخته‌ام. برای دسترسی به نوشتار بهترین نقاشی‌های ولاسکز از لینک زیر استفاده کنید:
20- لوئیز الیزابت ویژه لوبرن [قرن نوزدهم]
لوئیز الیزابت ویژه لوبرن که به مادام لوبرن معروف بود، یکی دیگر از معروف‌ترین نقاشان جهان است. او هم از معدود خانم‌های نقاشِ قبل از قرن‌بیستم است. او در فرانسه‌ی قرن هجدهم از اشراف بوده و بسیار هم با خانواده‌ی سلطنتی فرانسه رابطه داشته‌است. همین رابطه‌اش موجب می‌گردد که پس از انقلاب فرانسه جانِ خود را در خطر ببیند و از فرانسه خارج شود. جالب آن‌که پس از خارج‌شدن‌اش از فرانسه هم به دربار کاترین کبیر در روسیه راه پیدا کرد و زندگی‌اش را آن‌جا گذراند. مادام لوبرن عمدتاً نقاش پرتره بود و سوژه‌های‌اش هم عمدتاً خانم‌ها بودند.
21- کاتسوشیکا هوکوسائی [قرن‌های هجدهم و نوزدهم]
بدون‌تردید مشهورترین نقاش تاریخ ژاپن همین آقای کاتسوشیکا هوکوسائی است. ونگوگ بسیار از او تأثیر پذیرفته‌است. او مجموعه‌ای با نام سی‌وشش چشم‌انداز از کوه فوجی دارد که نقاشیِ موج عظیم کاناگاوا که در بالا آن را می‌بینید مشهورترین نقاشیِ این مجموعه است. روی بسیاری از کارت‌پستال‌های مربوط به ژاپن، نقاشی‌های کوهوسائی از کوه فوجی را حک کرده‌اند. همچون بسیاری از نقاشان بزرگ تاریخ، هوکوسائی نیز روحی ناآرام داشت و همین موجب می‌شد که نقاشی‌هایی عالی خلق کند.
22- فرانسیس گویا [قرن‌های هجدهم و نوزدهم]
فرانسیس گویا یکی دیگر از معروف‌ترین نقاشان جهان است. بسیاری از نقاشی‌های او از برترین نقاشی‌های جهان هستند. او را از جمله آخرین استادان بزرگ نقاشی دانسته‌اند. گویا در دهه‌های پایانی زندگی‌اش درگیر غم و افسردگی شد. مرگ همسر و همچنین ناشنوا‌شدن‌اش دو رویداد مهم در زندگی‌اش بودند که بسیار غمگین و فسرده‌اش کردند. برخی می‌گویند رویداد سوم ماه مه نیز چنین تأثیری روی او گذاشت و از همین است که معروف‌ترین نقاشی‌اش یعنی سوم ماه مه 1808 را به تصویر کشیده‌است. قابل‌ذکر است که این رویداد دلالت دارد بر اشغال اسپانیا توسط سربازان ناپلئون. در این بین، بسیاری از شهروندان اسپانیا توسط سربازان ناپلئون تیرباران شدند.
23- ایوان شیشکین [قرن نوزدهم]
ایوان شیشکین از مشهورترین نقاشان تاریخ روسیه است. او برخلاف خیلی از نقاشان روس در قرن‌های نوزدهم و بیستم، نقاشی واقع‌گرا و در واقع طبیعت‌گرا بود. اغلب نقاشی‌های شیشکین پیرامون طبیعت و زیبایی‌های آن هستند. به نقاشی‌های او که نگاه کنید گمان می‌کنید او با دوربین عکاسی از طبیعت عکس گرفته و افکتی زیبا به آن داده‌است!
همین نقاشی صبح در جنگل کاج که در بالا گذاشته‌ام را ببینید. درست است که در عصرِ دوربین‌های با کیفیت، این‌چنین نقاشی‌ها دیگر طرفدار زیادی ندارند، اما شیشکین را در قرن نوزدهم ببینید.
24- ونسان ونگوگ [قرن نوزدهم]
ونسان ونگوگ بدون‌تردید جزو 5 نقاش معروف تاریخ است. او در زمان زندگی‌اش چندان مشهور نشد، اما پس از مرگ‌اش بود که بسیاری کارهای‌اش را دیدند و ستودند. از او به‌مثابه‌ی نقاشی پست‌امپرسیونیست یاد می‌شود. عمده‌ی کارهای ونگوگ مربوط به 2 سال آخر زندگی‌اش هستند. او به‌طرزی عجیب و خستگی‌ناپذیر نقاشی می‌کشید. از او بیش از 2 هزار کار هنری به جا مانده‌است. ونسان قطعاً نقاشی‌کشیدن‌های‌اش و البته شهرتی که بعدها پیدا کرد را مدیون برادر-اش تئو است. تئو از ونسان حمایت مالی می‌کرد و همچنین بسیار با او صمیمی بود.
شب پرستاره مشهورترین کار ونگوگ است، اما جز آن آثار عالی دیگری هم دارد. نوشتار زیر به شما برای آشنا شدن با بهترین نقاشی‌های ونگوگ کمک می‌کند:
25- پل گوگن
پل گوگن که مدتی با ونگوگ هم‌خانه بود و نقاشی‌ای هم از او حین کشیدن گل‌های آفتابگردان کشیده، یکی دیگر از معروف‌ترین نقاشان جهان است. نقاشی‌های گوگن بسیار عالی و درجه‌یک اند. نقطه‌ی قوی نقاشی‌های گوگن این است که تقلید نکرده و صرفاً در اروپا محدود نبوده، بل نگاهی ویژه به آسیا و آفریقا داشته‌است.
گوگن از زندگی مدرن بسیار بیزار بود. ترجیح می‌داد که در جمع قبایل بدوی زندگی کند. او البته این کار را کرد و به تاهیتی رفت و پاریسِ متمدن و مدرن را ترک گفت. بسیاری از نقاشی‌های او پیرامون زندگی بدوی هستند.
از کجا آمده‌ایم، کیستیم به کجا می‌رویم؟ مشهورترین اثر پل گوگن است. جز آن می‌توان از موارد زیر نام برد:
- روح نظاره‌گر
- کی ازدواج خواهی کرد؟
- دو زن از تاهیتی
- تصور پس از خطبه
26- پل سزان [قرن نوزدهم]
پل سزان، پل گوگن و ونسان ونگوگ مثلث قدرتمند پست‌امپرسیونیسم هستند. نقاشان قرن‌بیستمی، خصوصاً هنری ماتیس و پابلو پیکاسو، بسیار به سزان و کارهای‌اش اهمیت می‌دادند. گفته می‌شود که آن‌ها حتی سزان را پدر هنری خود می‌دانستند. سزان در نقاشی‌های‌اش نوآوری‌هایی بسیار داشت و از همین رو از بهترین نقاشان تاریخ محسوب می‌شود. تن‌شویان بزرگ، ورق‌بازان، جاده‌ای در شان‌تی‌یی، چهره‌نگار عمو دومینیگ و جاده‌ای روبروی کوه سن ویکتوار از مشهورترین کارهای‌اش هستند.
27- ژرژ سورا [قرن نوزدهم]
ژرژ سورا از معروف‌ترین نقاشان جهان و از شاخص‌ترین نقاشان نئوامپرسیونیست بود. شاهکار او یعنی بعدازظهر یکشنبه در جزیره‌ی گراند ژات از معروف‌ترین نقاشی‌های تاریخ جهان است و بارها توسط بزرگ‌ترین‌ها تحسین شده‌است. او را بنیان‌گذار نئوامپرسیونیسم می‌دانند. مدل‌ها، ماهیگیری در رود سن، کارگران و برج ایفل از مشهورترین نقاشی‌های ژرژ سورا هستند.
28- ادوار مانه [قرن نوزدهم]
کارهای ادوار مانه را حد واسطی میان رئالیسم و امپرسیونیسم می‌دانند و بسیاری برآن اند که او نقشی اساسی در شکوفایی هنر مدرن ایفا کرده‌است. او بسیار با موضوعات زندگی مدرن توجه می‌کرد. از جمله کارهای مشهور او می‌توان به فلوت‌زن جوان، طبیعت بی‌جان ماهی، آوازخوان اسپانیایی، المپیا، ویکتورین در لباس یک گاوباز، بار فولی برژه و ناهار در چمنزار اشاره کرد.
29- ادگار دگا [قرن‌های نوزدهم و بیستم]
ادگار دگا یکی دیگر از نقاشان معروف فرانسوی بود. او نیز عمدتاً در جاده‌ی امپرسیونیسم گام می‌زد. حتی او را از پایه‌گذاران امپرسیونیسم می‌دانند، هرچند خود نمی‌پذیرفت که با این عنوان از او یاد شود. بسیاری از نقاشی‌های او با تأثیر مستقیم از سبک ژاپنی خلق شده‌اند. البته این مسئله چیزی نبود که مختصِ دگا باشد، چراکه در نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم، پاریس پر شده بود از چاپ‌های ژاپنی. چنان‌که در بالا هم اشاره شد، ونگوگ نیز تحت‌تأثیر ژاپنیسم بود.
30- کلود مونه [قرن‌های نوزدهم و بیستم]
شاخص‌ترین نقاش سبک امپرسیونیسم کلود مونه بود. کارهای او بسیار زیبا و گیرا اند. اصلاً اصطلاح امپرسیونیسم را از نام یکی از نقاشی‌های او – امپرسیون – برگرفته‌اند. همچون بسیاری از معروف‌ترین نقاشان جهان در قرن‌های نوزدهم و بیستم او نیز فرانسوی بود و در پاریس زندگی می‌کرد. ابتلای او به آب‌مروارید موجب شده که بسیاری از ناقدان کارهای‌اش را به پیش و پس از بیماری تقسیم کنند. ناشفاف‌بودن واقعیت، از دور دیدن طبیعت و کوبه‌ای ضربه‌زدن قلم‌مو به بوم از جمله شاخص‌ترین ویژگی‌های نقاشی‌های کلود مونه اند.
امپرسیون، سن لازار، ناهار در چمن، پارلمان و نیلوفرهای آبی از جمله شاخص‌ترین آثار کلود مونه هستند.
31- ادوارد مونک [قرن‌های نوزدهم و بیستم]
هر جنبشی در نقاشی درعین‌آن‌که خود جنبشی مجزا از جنبش پیشین بود، مقدمه‌ای بود از برای جنبشی پسین. گوتیک به پیشارنسانس و پیشارنسانس به رنسانس رسید. رنسانس به باروک و باروک به رمانتیسم رسید. در همین راستا، رمانتیسم و رئالیسم به امپرسیونیسم و امپرسیونیسم به پست‌امپرسیونیسم رسید. در این بین نوبت اکسپرسیونیسم بود، جنبشی هنری که بیش از آن‌که تمرکز-اش روی واقعیت و طبیعت باشد، روی روان انسان بود.
کلود مونه شاخص‌ترین نقاش سبک امپرسیونیسم محسوب می‌شود و در این بین ادوارد مونک یا مونش شاخص‌ترین نقاش سبک اکسپرسیونیسم. به احتمال بسیار زیاد، نقاشی جیغ او را تا کنون یک بار هم که شده دیده‌اید.
ادوارد مونک روحی ناآرام داشت و برخلاف بسیاری از نقاشانی که روح‌شان ناآرام بود و درعین‌حال طبیعت زیبا می‌آفریدند، او درصدد برآمد که ناآرامی روح‌اش را در نقاشی‌های‌اش به نمایش بگذارد. عیان‌ترین تجلی روح ناآرام‌اش همان نقاشی جیغ است، اما جز آن نقاشی‌های پیچک سرخ ویرجینیا، خون‌آشام، کودک بیمار و مرگ در اتاق چنین شکل‌وشمایلی دارند.
32- آمادئو مودیلیانی [قرن‌های نوزدهم و بیستم]
آمادئو مودیلیانی درست زمانی متولد شد که نیچه چنین گفت زرتشت را منتشر کرد؛ کتابی که بعدها یکی از محبوب‌ترین کتاب‌های مودیلیانی شد. مودیلیانی ایتالیایی بود، در ایتالیا به دنیا آمده بود، اما عمده‌ی دوران حرفه‌ای‌اش را در پاریس گذراند – همچون اغلب نقاشان بزرگ اروپا.
مودیلیانی خیلی زود در اوایل جوانی به سل مبتلا شد. البته ابتلای او به سل چیزی عجیب نیست، چراکه آن روزها خیلی‌ها به سل مبتلا می‌شدند. متأسفانه آن زمان سل درمانی نداشت و معمولاً هم جامعه این افراد را طرد می‌کرد و شرایط طوری می‌شد که گوشه‌گیر می‌شدند. می‌گویند مودیلیانی برای این‌که چنین بلایی سر-اش نیاید الکل مصرف کرد و به مواد مخدر روی آورد. مدتی این راه کمک‌اش کرد، اما چند سال آخر عمر-اش وضع بسیار بد شد. او صرفاً 35 سال عمر کرد، اما همین 35 سال کافی بود تا بتواند پرتره‌هایی خلاقانه از خود به یادگار بگذارد.
مودیلیانی بسیار فقیر بود، همچون بسیاری از نقاشان. این رسم این جهان است که اغلب اوقات بیهوده‌ترین و بی‌سروپاترین افراد تاریخ غرق پول بوده‌اند و هم‌هنگام افرادی دیگر که می‌توانسته‌اند به طریقی زندگی بشر را از رنج کم کنند، خود درگیرِ رنجِ فقر بوده‌اند. در زندگی مودیلیانی همچنین رد پای یک عشق بزرگ دیده می‌شود. خانمی با نام ژان ایبوترن با مودیلیانی آشنا می‌شود و بسیار از او خوش‌اش می‌آید. به‌واسطه‌ی رابطه با مودیلیانی، خانواده‌ی ژان طرد-اش می‌کنند و او نیز فارغ از خانواده به سمت مودیلیانی می‌آید و در خانه‌ی او به زندگی ادامه می‌دهد. مدتی بعد بچه‌دار می‌شوند. در آخرین روز زندگی مودیلیانی او بچه‌ای دیگر را نُه‌ماهه حامله است، اما چون مودیلیانی در آغوش‌اش می‌میرد، دیگر تاب زندگی از کف می‌دهد و دو روز بعد خود را از ساختمانی بلند پرت می‌کند و به مودیلیانی می‌پیوندد.
پرتره‌های خلاقانه‌ی مودیلیانی بسیار مشهور اند و در سال‌های اخیر با قیمت‌هایی بسیار بالا خرید و فروش می‌شوند، اما چه سود که حتی یک سِنت از آن‌ها هم به مودیلیانی نمی‌رسد.
33- پیر اگوست رنوآر [قرن‌های نوزدهم و بیستم]
پیر اگوست رنوآر از نقاشان درجه‌یک فرانسوی و از معروف‌ترین نقاشان جهان بود. کارهای او نیز همچون بسیاری از نقاشان قرن نوزدهمی پاریس، امپرسیونیستی اند. نور نقشی اساسی در کارهای رنوآر ایفا می‌کند. اغلب نقاشی‌های رنوآر پر نور اند و در آن‌ها از رنگ‌های روشن استفاده شده‌است.
رقص در مولن دلا گالت مشهورترین اثر رنوآر است، اما جز آن می‌توان به ناهار قایقرانان، دو خواهر، پون نوف، رقصنده و بلوارهای بزرگ اشاره کرد.
34- واسیلی کاندینسکی [قرن‌های نوزدهم و بیستم]
کاندینسکی خالق نقاشی مدرن انتزاعی و یکی از معروف‌ترین نقاشان جهان بود. او سال 1866 به دنیا آمد و در بحبوحه‌ی جنگ جهانی دوم از دنیا رفت. کاندینسکی افزون بر آن‌که نقاش بود، بسیار دانا بود. او تحصیل‌کرده بود، چندین کتاب نوشته بود و نقادی حرفه‌ای بود. حتی کتابی از او به فارسی با عنوان معنویت در هنر ترجمه شده‌است.
البته این را هم بگویم که تمامی نقاشی‌های کاندینسکی انتزاعی نیستند بل کارهایی هم در سبک اکسپرسیونیسم دارد.
35- ژرژ براک [قرن‌های نوزدهم و بیستم]
ژرژ براک از پیشگامان سبک نقاشی کوبیسم بود. او نیز همچون پیکاسو دلیلی نمی‌دید که خود را در بند انضباط کند، از پرسپکتیوِ رایج زمان‌اش فراتر رفت. براک نیز فرانسوی بود، اما ازآن‌جا‌که پیکاسوی اسپانیایی مدت‌زمان زیادی بود که در پاریس زندگی می‌کرد، براک از طریق واسطه‌ای به کارگاه پیکاسو رفت. ابتدا چندان با کارهای پیکاسو ارتباط برقرار نکرد، اما بعدها به‌شدت تحسین‌شان کرد. بعدها آن‌ها بسیار با هم صمیمی شدند و تقریباً هر روز ایده‌های‌شان را با هم در میان می‌گذاشتند.
36- امیل نولده [قرن‌های نوزدهم و بیستم]
فهرست‌مان پیرامون معروف‌ترین نقاشان جهان پر بود از نقاشان فرانسوی، ایتالیایی و اسپانیایی؛ اما امیل نولده به‌مثابه‌ی یکی از شناخته‌شده‌ترین نقاشان جهان نقاشی آلمانی بود. او از نخستین کسانی بود که به اکسپرسیونیسم روی آوردند. مشهور است که نولده نیز همچون هیتلر ضد یهودی بوده و حتی به‌شدت به هیتلر باور داشته‌است.
آفتابگردان بزرگ، باغ گل، دفن و “گل و ابرها” از جمله شاخص‌ترین کارهای امیل نولده اند.
37- هنری ماتیس [قرن‌های نوزدهم و بیستم]
ماتیس هم نقاشی فرانسوی بود و همچون بسیاری از معروف‌ترین نقاشان جهان که نام‌شان در این فهرست آمده در نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم و نیمه‌ی نخست قرن بیستم زیسته‌است. او را فوویست دانسته‌اند. آثار-اش کمتر سایه‌روشن دارند و درعین‌حال پر اند از رنگ‌های جیغ و اَشکال. رقص، مشهورترین اثر ماتیس است، اما از دیگر آثار شناخته‌شده‌اش می‌توان به پرتره‌ی مادام ماتیس، پنجره‌ی باز و لذت زندگی اشاره کرد.
38- پابلو پیکاسو [قرن بیستم]
پیکاسو از هنرمندان به‌نام تاریخ و از پایه‌گذاران سبک کوبیسم است. هم‌چنان‌که کلود مونه را با امپرسیونیسم و ادوارد مونک را با اکسپرسیونیسم می‌شناسند، پابلو پیکاسوی اسپانیایی را با کوبیسم می‌شناسند. البته آثار اولیه‌ی او اصلاً کوبیستی نبودند. در واقع نقاشی‌های پیکاسو را به دوره‌های مختلفی تقسیم کرده‌اند. به‌عنوان مثال، نقاشی‌های دوره‌ی آبی پیکاسو کوبیستی نیستند و عمدتاً در آن‌ها از رنگ آبی استفاده شده‌است. گرنیکا مشهورترین نقاشی پیکاسو است، اما جز آن چندین اثر مشهور دیگر هم دارد.
من در نوشتاری مجزا بهترین آثار پیکاسو را معرفی کرده‌ام. برای دسترسی به آن نوشتار روی لینک زیر کلیک کنید:
39- فریدا کالو [قرن بیستم]
فریدا کالو به‌جرأت معروف‌ترین نقاشِ زن در کل تاریخ است. رابطه‌ی او با دیگو ریورایِ نقاش و همچنین رابطه‌اش با تروتسکی دو مورد از علل اصلی شهرت‌اش هستند؛ اما قطعاً عمده‌ی شهرت او به‌واسطه‌ی خودنگاره‌های فوق‌العاده‌ای است که حتی در سخت‌ترین و پررنج‌ترین دوران‌های زندگی‌اش خلق می‌کرد.
کالو در جوانی – در 18 سالگی – تصادفی سخت را تجربه کرد، تصادفی که آثار-اش تا پایان عمر بر روح و بدن او باقی ماند. بسیاری از نقاشی‌های فریدا کالو باید در پرتو تبعات منفی این تصادف تفسیر شوند. او البته تمامی رنج زندگی‌اش ناشی از تصادف نبود، بل – به‌عنوان مثال – بی‌اخلاقی‌هایی که از همسر-اش دیگو ریورا می‌دید نیز روی او تأثیری منفی می‌گذاشت. ریورا به‌حدی زن‌باره بود که حتی با خواهر فریدا رابطه برقرار کرد. خود فریدا آن‌ها را حین رابطه‌ی جنسی دید. البته خود او هم بعدها با گریختن تروتسکی به مکزیک از دست استالین، با تروتسکی هم‌بستر شد.
عمده‌ی آثار فریدا کالو سمبولیستی اند و در اغلب‌شان خود او حضور دارد. نقاشی دو فریدا مشهورترین کار فریدا است، اما جز این اثر کم نیستند کارهای فریدا که در سطح جهانی تحسین شده‌اند. فمینیست‌ها گرایش مثبتی به آثار او نشان می‌دهند.
- بیشتر خوانید: بهترین نقاشی‌های فریدا کالو
40- دیگو ریورا [قرن بیستم]
دیگو ریورا برای سال‌های طولانی پارتنر فریدا کالو بود. شاید اگر او نبود، هیچ‌زمان آثار کالو این‌چنین در سطح جهانی شناخته نمی‌شدند. کالو ابتدا به‌واسطه‌ی همین ریورا به رسمیت شناخته شد. در واقع ریورا نقاشی مشهور در آمریکای مرکزی بود و چون نقاشی‌های فریدا را تأیید کرد و او را به همسری گرفت کارهای کالو نیز دیده شدند و البته بسیار آن‌ها را پسندیدند.
ریورا به‌شدت به کمونیسم گرایش داشت و از علل آمدن تروتسکی به مکزیک بود.
41- فرانسیس بیکن [قرن بیستم]
نقاشی‌های فرانسیس بیکن نسخه‌های رادیکال نقاشی‌های ادوارد مونک هستند. بیکن نیز اکسپرسیونیست بود و رنج و درد انسان در این جهان را سوژه‌ی نقاشی‌های‌اش کرده‌بود. اما او بسیار رادیکال‌تر از مونک بود. بسیاری برآن اند که نقاشی‌های بیکن تجلی درد انسانِ قرن بیستمی‌ای هستند که دو جنگ جهانی و تبعات اجتماعی و وجودی و تاریخی و سیاسی‌شان را تحمل کرده‌است.
البته تمامی نقاشی‌های بیکن اکسپرسیونیستی نیستند. او در سال‌های اول دوران حرفه‌ای‌اش تحت‌تأثیر امپرسیونیسم و همچنین کوبیسم پیکاسو بود، بعدها بود که سبک خود را پیدا کرد و نقاشی‌هایی بسیار متفاوت خلق کرد.
من در نوشتاری جداگانه به نقاشی‌های فرانسیس بیکن پرداخته‌ام. برای دسترسی به آن نوشتار روی لینک زیر کلیک کنید:
42- سالوادور دالی [قرن بیستم]
دالی یکی دیگر از معروف‌ترین نقاشان جهان است. او مدت‌ها هنر اروپا و آمریکا را تحت تأثیر کارهای خود قرار داده بود. عمده‌ی کارهای دالی سورئالیستی اند، اما عمدتاً کارهای اولیه‌اش چنین نیستند. خود او چند تا از نقاشان قرون‌وسطی و رنسانس را بسیار ستوده‌است و بسیاری هم تأکید کرده‌اند که نقاشی‌های سالوادور دالی بسیار تحت‌تأثیر نقاشی‌های قرون‌وسطی و رنسانس اند.
تداوم حافظه مشهورترین اثر سالوادور دالی است. او همچنین با هیچکاک و بونوئل برای ساخت فیلم همکاری داشته‌است.
43- رنه ماگریت [قرن بیستم]
ماگریت نیز از جمله نقاش‌های سورئالیست بود، اما به‌نظر-ام کارهای ماگریت بسیار فلسفی‌تر و جذاب‌تر از کارهای سالوادور دالی اند. رنه ماگریت اصلاً از طرفداران پروپاقرص فلاسفه‌ی بزرگ قاره‌ای از جمله هگل، هایدگر، سارتر، فوکو و آدورنو بود.
هم‌چنان‌که پیکاسو، فرانسیس بیکن و سالوادور دالی تمامی کارهای‌شان برای یک سبک نیست، رنه ماگریت نیز تمامی آثار-اش در یک سبک نیستند. به همین دلیل نقاشی‌های او را به دوره‌های مختلف تقسیم کرده‌اند. نقاشی پسر انسان شاید مشهورترین نقاشی‌اش باشد، اما جز آن نقاشی‌های اسرار افق، جزیره‌ی گنج و بازگشت از جمله کارهای مشهور-اش هستند.
سخن پایانی
با هم در این نوشتار مروری بر معروف‌ترین نقاشان جهان داشتیم. باری دیگر به این نکته اشاره می‌کنم که این نوشتار صرفاً به برخی از معروف‌ترین نقاشان جهان و آن هم بسیار کوتاه اشاره داشت. معرفی تمامی نقاشان معروف جهان به همراه جزئیات نیاز به کتابی طویل دارد.
