جرج برکلی یا بارکلی از مهم‌ترین فلاسفه‌ی بریتانیایی است و کی‌ست که یارای آن داشته باشد که تأثیر-اش بر فلسفه‌ی انگلوساکسون – حتی در قرن بیست‌ام- را انکار کند؟ همو بود که فلسفه‌ی تجربه‌گرایانه‌ی لاک را ورزیده‌تر کرد و راه را از برای برآمدن هیوم و عقاید انقلابی‌اش در معرفت‌شناسی هموارتر نمود. برکلی در کتاب اصلی‌اش – رساله در اصول علم انسانی – بحث‌های بسیاری را به میان می‌آورد، اما مهم‌ترین و ماندگارترین بحث پیرامون ایده آلیسم است. او در این کتاب، وجود مادی موجودات را انکار کرد و سروصدای زیادی در محافل علمی آن زمان به‌پا کرد. بحث بارکلی پیرامون ایده آلیسم استوار است بر بحث او پیرامون تصورات کلی انازعی و همچنین زبان. از این رو، اگر بخواهم در این نوشتار به بحث در باب ایده آلیسم بارکلی بپردازم، ناگزیر ام اشاراتی به تصورات کلی از نظرگاه بارکلی و سپس زبان از نظرگاه بارکلی داشته باشم. پس از آن به سروقت ایده آلیسم بارکلی خواهم رفت.
تصورات کلی انتزاعی از نظرگاه برکلی
تصورات کلی از دیرباز در فلسفه اهمیت داشته‌اند، لیکن سقراط و افلاطون و ارسطو بودند که بیش از همه بدان‌ها اهمیت دادند. سقراط و افلاطون این تصورات را عینیت بخشیدند و آن‌ها را به مکانی ورا و فرای جهانی که در آن هستیم بردند و به‌مثابه‌ی ایده به‌مان نشان دادن‌شان. لیکن ارسطو بود که پس از افلاطون این تصورات را ذهنی اعلام کرد و گفت که تصورات یا مفاهیم کلی را ذهن ما از «دنیای خارج» تجرید یا انتزاع می‌کند. البته چنین نظری از سوی ارسطو به‌معنای ذهنی‌بودن محض این مفاهیم نیست چه آن‌که دست‌آخر ذهن این مفاهیم را از جهان خارج انتزاع می‌کند.
بحث‌ها در باب این مفاهیم در قرون وسطی هم ادامه داشت، اما برکلی در کتاب اصلی‌اش – رساله در اصول علم انسانی – آن چیزی را که در اصل نشانه گرفته بحث «جان لاک» در باب تصورات کلی انتزاعی است. جالب آن که همچون بسیاری از موضوعات دیگر، برکلی تفسیری خاص از بحث لاک در باب تصورات انتزاعی در کتاب «جستاری در فهم انسان» به‌دست می‌دهد و به همان تفسیر واکنش نشان می‌دهد. آن‌چه که اهمیت دارد واکنشی است که برکلی به تصورات کلی انتزاعی نشان می‌دهد، واکنشی که نشان از اعتقادنداشتن برکلی به این مفاهیم است. او خود در کتاب اصلی‌اش و در جاهای دیگر اذعان داشته که وجود همین مفاهیم یکی از علل این همه اختلاف‌نظر در میان فلاسفه و البته یکی از زمینه‌های شکاکیت است.
برکلی در مقدمه‌ی طولانی کتاب “رساله در اصول علم انسانی” ابتدا نشان‌مان می‌دهد که منظور-اش از تصورات کلی انتزاعی چیست. او در این باب می‌گوید:
همچنین بخوانید: جان لاک و مالکیت خصوصی
