بهترین فیلمهای لوییس بونوئل | تیغِ سورئالیستیِ انتقاد بر گردن مفاهیم کلان
در سینمای هنری اروپا بدونشک نام لوییس بونوئل درخشش دارد. بونوئل در اولین سال قرن بیستم متولد شد و حقا که کارگردانی قرنبیستمی بود. او پیرامون بسیاری از مسائلی که در قرن بیستم پررنگ بودند فیلم ساخت و البته که برخی فیلمهایاش بهخوبی به مقصودی که بونوئل در ذهن داشت رسیدند. ادامهی این نوشتار روی معرفی بهترین فیلمهای لوییس بونوئل بر طبق نمرهای که از imdb دریافت کردهاند تمرکز دارد.
بهترین فیلمهای لوییس بونوئل
24- مرگ در باغ [Death in the Garden]
مرگ در باغ محصول سال 1956 است. سیمون سینیوره، چارلز وانل، میشل پیکولی و میشل ژیراردون از مشهورترین بازیگران این فیلم هستند. نکتهی جالبتوجه این است که پیکولی – این یار و یاور بونوئل در دههی 70 – در دههی 50 هم بهواسطهی بازی در این فیلم با بونوئل همکاری داشتهاست.
مرگ در باغ قصهی ماجراجویی است که ورودش-اش به دهکدهای کوچک، دستگیریاش و سپس فرار-اش به جنگل و پس از آن تکاپویاش از برای زندهماندن نکات بسیاری از برای گفتن دارند.
- این فیلم 104 دقیقه است و نمرهی 6.4 را 1861 رأی درIMDB دریافت کردهاست.
23- رابینسون کروزوئه [Robinson Crusoe]
رابینسون کروزوئه یکی دیگر از بهترین فیلمهای لوییس بونوئل از نگاه کاربران IMDB است. رابینسون کروزئهی بونوئل در سال 1954 روی پردهی سینماها رفت و قصهاش برگرفته از رمان رابینسون کروزوئه به نویسندگی دانیل دفو است. دن اوهرلیهی مشهورترین بازیگر این فیلم است. فیلم روایتگر رابینسون کروزوئه است، کسیکه پس از غرقشدن کشتیاش در جزیرهای بیابانی سرگردان میشود.
- این فیلم 90 دقیقه است و از 3425 رأی در IMDB نمرهی 6.8 را دریافت کردهاست.
22- جمهوری گناه [Republic of Sin]
جمهوری گناه با نام اصلی La fièvre monte à El Pao یکی دیگر از فیلمهای بونوئل در دههی 50 میلادی است. فیلم روایتگر جزیرهای در کارائیب است که مردمان ناراضیاش علیه حاکم میشورند و او را به درک میفرستند. پس از بهقتلرسیدن حاکم، دبیر او – رومن واسکز – زمام امور را در دست میگیرد. در این بین، الخاندرو گوال – رهبر یک واحد ویژهی نظامی – درصدد است که رومن واسکز را پایین کشد و خود جایگزین او شود. حربهای که در این راه بهکار میبرد حربهایست که فقط او بهکار-اش میتواند بَرَد و آن اینکه ازآنجاکه میداند همسر حاکمِ بهقتلرسیده با واسکز در ارتباط است، برآن میشود که او را در تقابل با واسکز قرار دهد.
جمهوری گناه محصول سال 1959 است و جرارد فلیپه، ماریا فلیکس و ژن سرویس در آن نقشآفرینی کردهاند.
- این فیلم 97 دقیقه است و از 1105 رأی در IMDB نمرهی 6.9 را دریافت کردهاست.
21- اتوبوسسواری مکزیکی [Mexican Bus Ride]
اتوبوسسواری مکزیکی که عنوان اسپانیاییاش Subida al cielo بهمعنای صعود به بهشت است، یکی دیگر از بهترین فیلمهای بونوئل است و در سال 1952 اکران شدهاست. فیلم روایتگر جوانی تازهازدواجکرده و روستایی است که به او خبر میدهند مادر-اش در حال مردن است. او سفری طولانی و البته خطرناک را با اتوبوس میآغازد تا با تماس با یک دفتر اسناد رسمی بتواند آخرین وصیت مادر-اش را ثبت کند. آیا او در برابر وسوسه مقاومت میکند و میتواند کار درست را انجام دهد؟
- این فیلم 74 دقیقه است و از 1181 رأی نمرهی 7 را دریافت کردهاست.
20- دیوانهی بزرگ [The Great Madcap]
El Gran Calavera یکی دیگر از بهترین فیلمهای لوییس بونوئل است. این فیلم در دههی 40 درست در سال 1949 اکران شده و از آن فیلمهاییست که بونوئل در مکزیک ساختهاست. Fernando Soler و Rosario Granado از مشهورترین بازیگران این فیلم هستند.
- این فیلم 93 دقیقه است و از 1123 رأی نمرهی 7.2 را دریافت کردهاست.
19- سوسانا [Susana]
سوسانا محصول سال 1951 و از دیگر فیلمهای بونوئل است که در مکزیک ساخته شدهاند. سوسانا برخلاف آنچه که در بالا معرفی کردم مملو است از عناصر سورئالیستی. بونوئل در آن زمان باوجودیکه از دالی جدا شده بود، هنوز هم هرازگاهی از عناصر سورئالیستی استفاده میکرد.
سوسانا دختری زیباست که در یک مرکز اصلاح یا در واقع ندامتگاه زندانی شدهاست. روزی بهسبب بیادبی به سلول انفرادی محکوم میشود. درون سلول انفرادی از خدا میخواهد که به هر طریقی به او کمک کند از این وضعیتی که در آن افتادهاست، رهایی یابد. خدا او را کمک میکند و بهاینترتیب در زمانی که سایهای از یک صلیب دیده میشود، میلههای پنجره از دیوارهای پوسیده خارج میشوند و او میتواند از سلول انفرادی فرار کند.
او به مزرعهای میرود و با بیوگرافیای مندرآوردی خود را در دل اهالی آنجا جا میکند. رفتهرفته اما حضور او و کارهایی که انجام میدهد، تبعاتی منفی از برای اهالی آنجا به همراه میآورند.
- این فیلم 86 دقیقه است و از 1823 رآی نمرهی 7.2 را کسب کردهاست.
18- ال براتو [El Bruto]
ال براتو نام اسپانیایی این فیلم است. نام انگلیسی آن The Brute به معنی حیوان است. مستأجرانی فقیر از صاحبخانهشان که کم هم ثروتمند نیست دستور میگیرند که خانه را خالی کنند، چراکه خود صاحبخانه بهدنبال بازسازی خانه از برای ساکنشدن در آن است. مستأجرها اما از ترک خانه امتناع میکنند. صاحبخانه بنا به پیشنهاد همسر-اش، پالوما، درصدد برمیآید که قویترین کارگر کشتارگاهاش – یعنی پدرو با لقب ال براتو – را به خدمت بگیرد تا بهواسطهی او بتواند مستأجران را از خانه بیرون کند. البراتو میآید اما پس از مدتی با پالوما، همسر صاحبخانه، وارد رابطه میشود.
رابطهی این دو سرآغاز ماجراهاییست که فیلم ال براتو بهمثابهی یکی از بهترین فیلمهای لوییس بونوئل را پیش میبرد.
- این فیلم 81 دقیقه است و در سال 1953 اکران شدهاست. فیلم توانسته از 1742 رأی در imdb نمرهی 7.3 را دریافت کند.
17- عصر طلایی [The Golden Age]
L’Age d’Or از فیلمهای فرانسوی بونوئل و از جمله فیلمهاییست که او با همکاری دالی نوشته و ساختهاست. عصر طلایی همچنین از قدیمیترین فیلمهای بونوئل است و همچون فیلمهایی که بونوئل با همکاری دالی ساخته است، فیلمست بهشدت سورئالیستی. فیلم روایتگر زوجی عاشق است که درصدد اند رابطهی عاشقانهشان را به کمال رسانند، لیکن خانواده، کلیسا و جامعهی بورژوایی هر بار کوششهایشان را خنثی میکنند. این بذل توجه به مواردی همچون کلیسا، جامعهی بورژوایی و خانواده بعدها در فیلم شبح آزادی باری دیگر تکرار میشود.
از عناصر فرویدی در این فیلم بهره گرفته شده و همچنین بهشدت انتقادهای مذهبی جنجالی در آن هست. نیز صحنههای جنسی در آن کم نیستند، صحنههایی که از برای سال 1930 که این فیلم اکران شده بهشدت ناهنجار به شمار میرفتهاند. از همین رو تا سالها اکران این فیلم در برخی کشورها مجاز نبود.
- فیلم عصر طلایی 63 دقیقه است و از 12 هزار و 599 رأی در imdb نمرهی 7.3 را دریافت کردهاست.
16- جوان [The Young One]
جوان – به اسپانیایی La joven – یکی دیگر از بهترین فیلمهای لوییس بونوئل بر اساس نمرات IMDB است. این فیلم دومین و آخرین فیلم آمریکایی بونوئل با بازیگران آمریکایی و زبان انگلیسی به شمار میرود. عناصر سورئالیسم در آن چندان زیاد نیستند و فیلم بر روی موضوعاتی متعددی از جمله نژاد پرستی، مسائل جنسی – فوتفتیشیسم – و موارد این قبیل تمرکز دارد. داستان فیلم آنجا آغاز میشود که زنی سفیدپوست، مردی سیاهپوست را به تجاوز متهم میکند و به این ترتیب مرد سیاهپوست درصدد فرار برمیآید تا در چنگ قانون و پس از آن زندان نیفتد. او میگریزد و جریان گریز-اش به جزیرهای دورافتاده میرسد. در این جزیره یک زنبوردار با نام Miller به همراه نوهاش زندگی میکند. نوهی او – که دختر است – بهتازگی همسر-اش را از دست دادهاست. ادامهی فیلم کشاکش مرد سیاهپوست با Miller بر سر اسلحه و همچنین رابطهی عجیباش با نوهی اوست – نوهای که عاشق کلارینتنوازی مرد سیاهپوست شدهاست.
- داستان فیلم برگرفته از رمانی از نویسندهی آمریکایی – Peter Matthiesse – است. این فیلم در سال 1960 منتشر شده، 96 دقیقه است و از 2459 رأی، نمرهی 7.4 را دریافت کردهاست.
15- راه شیری [The Milky Way]
جذابیت پنهان بورژوازی و شبح آزادی از نظر نگارندهی این واژگان، بهترین فیلمهای بونوئل هستند، اما خوشوقت ام که این خبر خوب را اظهار کنم که از نظرگاه خود بونوئل، این فیلم راه شیری – که محصول سال 1969 است – نخستین فیلم از سهگانهی بونوئل در باب حقیقت است. دو فیلم دیگر همان دو فیلمی اند که نامشان را بردم.
راه شیری همچون جذابیت پنهان بورژوازی و شبح آزادی از فیلمهای سورئال بونوئل است. عنوان فیلم برگرفته از نام جادهای است که شمال اروپا را به Santiago de Compostela در اسپانیا متصل میکرد. این راه مسیری بود که مذهبیها بهقصد زیارت بقایای سنتجیمز طی میکردند.
- راه شیری فیلمی 105 دقیقهایست و از 6803 رأی نمرهی 7.5 را دریافت کردهاست.
14- خاطرات یک خدمتکار [Diary of a Chambermaid]
خاطرات یک خدمتکار یا خاطرات یک کلفت یکی دیگر از بهترین فیلمهای لوییس بونوئل است و در دههی طلایی بونوئل – یعنی دههی 60 میلادی – ساخته و اکران شدهاست. مهمترین نکتهای که پیرامون “خاطرات یک خدمتکار” وجود دارد این است که این فیلم نخستین تجربهی همکاری مشترک بونوئل و ژان-کلود کریر برای نگاشتن فیلمنامه بود – تجربهای که به نگاشتن سناریوی شاهکارهایی همچون زیبای روز، جذابیت پنهان بورژوازی و میل مبهم هوس ختم شد.
فیلم روایتگر قصهی زنیست که از پاریس به روستایی با نام chateau میرود تا بهمثابهی خدمتکار یکی از منازل آن روستا فعالیت کند. آغاز فعالیت او در آن منزل و آشناییاش با خانوادهای تازه، ماجراهایی بسیار را برای او به همراه دارند.
جالب آنکه نقش این خدمتکار را ابتدا قرار بود بازیگر مکزیکی یعنی Silvia Pinal بازی کند، اما در نهایت دستاندرکاران فیلم ژن موروی مشهور را برای ایفا کردن این نقش انتخاب کردند.
نکتهی دیگری که پیرامون این فیلم وجود دارد و باید به آن اشاره کنم این است که چندان اثری از رگههای سورئالیستی سایر فیلمهای بونوئل در این فیلم دیده نمیشود و در واقع فیلم بیشتر جنبههای رئالیستی دارد.
- خاطرات یک خدمتکار فیلمی 97 دقیقهایست و توانسته در imdb از 8232 رأی، نمرهی 7.5 را دریافت کند.
13- تریستانا [Tristana]
تریستانا از روی رمانی از بنیتو پرز گالدوس ساخته شدهاست، هر چند تماماً به آن وفادار نماندهاست. کاترین دنو – که در چند فیلم دیگر بونوئل از جمله ویریدیانا و و ملک الموت بازی کرده بود – در این فیلم نقشآفرینی کردهاست.
روایت فیلم مربوط به اواخر دههی 20 و اوایل دههی 30 میلادی است. کاترین دنو مادر-اش را از دست میدهد و به نزد شخصی با نام دونلوپه آورده میشود. دونلوپه با بازی فرناندو ری مردی میانسال است و تصمیم میگیرد با کاترین دنو ازدواج کند. او از آن مردهاییست که هیچ از برای آزادی زنان اهمیتی قائل نیستند و دوستدارند زنان در خانه بمانند، ولو آنکه خود آنها – یعنی مردان – تمام و کمال مخارج زنان را تأمین کنند. اما کاترین دنو چنین زنی نیست و بعد از مدتی از خانه خارج میشود و اتفاقاً رابطهای جدید آغاز میکند.
- فیلم تریستانا – بهمثابهی یکی از بهترین فیلمهای لوییس بونوئل – 99 دقیقه است و نمرهی 7.5 را کسب کردهاست.
12- سگ اندلسی [Un Chien Andalou]
سگ اندلسی نخستین فیلم بونوئل است. بونوئل این فیلم صامت را با همکاری سالوادور دالی ساخت. این فیلم در سال 1929 ساخته شده و پس از حدود 100 سال از زمان ساختاش بهعنوان یکی از بهترین فیلمهای جنبش آوانگارد شناخته میشود. سگ اندلسی فیلمیست کوتاه اما چنان مبهم است که تفاسیر بسیاری از آن کردهاند. این درجه از ابهامِ سورئالیستی بیش از آنکه کار بونوئل باشد، کار دالی است. جالب آنکه هم بونوئل و هم دالی هر دو در این فیلم حضور دارند و نقشهایی کوتاه ایفا کردهاند.
- این فیلم 16 دقیقهای از 45 هزار و 500 رأی در imdb نمرهی 7.7 را دریافت کردهاست.
11- زیبای روز [Belle de Jour]
زیبای روز فیلمی عجیب است و عجیببودناش میتواند علت جذابیتاش باشد. یک زن با بازی کاترین دنو باوجودیکه رابطهای خوب با همسر-اش دارد، تصمیم میگیرد که بعدازظهرها به روسپیخانه برود و در آنجا مشغول باشد. یک روز یکی از مشتریان به او دل میبندد و دلبستن این مشتری ماجراهایی برای کاترین دنو به همراه میآورد. اما چرا بهیکباره زن داستان باوجود رابطهی خوب با همسر و همچنین وضعیت مالی مناسب به روسپیخانه میرود؟ فیلم را حتماً ببینید.
- زیبای روز – محصول سال 1967 – فیلمی 100 دقیقهای است و از 39 هزار و 587 رأی در imdb، نمرهی 7.7 را کسب کردهاست.
10- زندگی جنایتبار [Archibaldo de la Cruz]
این فیلم از آنهاست که بونوئل در مکزیک ساختهاست. چندان فیلم جذابی نیست اما جالب است که از فیلمهایی همچون زیبای روز، تریستانا و خاطرات یک کلفت نمرهی بیشتری از کاربران imdb دریافت کردهاست. آرچیبالدو دلاکروز بهجرم قتل یک پرستار دستگیر میشود، اما در دادگاه از زندگیاش در دوران کودکی و نوجوانی و جوانی میگوید. فیلم روایتگر همین داستان زندگی اوست.
- زندگی جنایتبار Archibaldo de la Cruz فیلمی 89 دقیقهای و محصول سال 1955 است. این فیلم از 4677 رأی نمرهی 7.8 را دریافت کردهاست.
9- نازارین [Nazarin]
نازارین از نخستین همکاریهای بونوئل با فرانسیسکو رابال است. رابال در این فیلم نقش کشیشی گوشهگیر به نام نازارین را ایفا میکند. این کشیش در محلهای فقیرنشین در مکزیک زندگی میکند. روزی یکی از زنان آن محله که کم از فاحشهها ندارد قتل میکند و به نازارین پناه میبرد. پناهبردناش به نازارین و زندگیاش در آنجا موجب میشود که نازارین را خلعلباس کنند. این ماجرا، سببساز رفتنِ نازارین با آن زن و یک زن دیگر از آن منطقه میشود، اما رفتنِ آنها رفتنی معمولی نیست. آنها به کارهایی جدید روی میآورند و در حین همین کارها دستآخر پلیس آن زنِ قاتل را دستگیر میکند. به طرزی عجیب تنها زنِ قاتل به زندان نمیرود بل نازارین را هم میبرند.
ورود نازارین به زندان چشماناش را به حقایقی باز میکند که تاکنون ندیدهبود و اینجاست که نقطه عطف فیلم رخ میدهد و ماجرا جذابتر پیش میرود. این بونوئل وقتی به این مباحث گیر میدهد است که فیلمهایاش ارزشدار میشوند.
فیلم 134 دقیقه است و قصهاش برگرفته از رمانی با همین نام نوشتهی بنیتو پرز گالدوس است.
- نازارین محصول سال 1959 است و از کاربران imdb نمرهی 7.8 دریافت کردهاست.
8- شبح آزادی [The Phantom of Liberty]
شبح آزادی اوج فیلمهای بونوئل است که در آنها سورئالیسم بسیار خودنمایی میکند. بونوئل در این فیلم مفاهیمی همچون ارتش، کلیسا، خانواده و موارد این قبیل که «سیطره» دارند را بررسی میکند. پیرنگ فیلم خطی نیست و پلانپلان است و همین است که جذاباش میکند. شاید بد نباشد که آن را دو بار ببینید. من اگر قرار بود بهترین فیلمهای بونوئل را طبق نظر خود-ام بنویسم، قطعاً شبح آزادی هشتم نبود بل جزو سه فیلم برتر بونوئل بود. گفتنی است که شبح آزادی از آن فیلمهاییست که از برای نوشتنشان، ژان کلود کریر هم با بونوئل همکاری داشتهاست.
- شبح آزادی ساختهی 1974 بوده و از کاربران imdb نمرهی 7.9 را دریافت کردهاست.
7- میل مبهم هوس [That Obscure Object of Desire]
سهگانهی دههی 70 بونوئل – جذابیت پنهان بورژوازی، شبح آزادی و میل مبهم هوس – هر سه سورئال اند، اما بهگمانام از همهشان سورئالتر همان شبح آزادی است. میل مبهم هوس آخرین فیلمی است که بونوئل ساخته و نامزد جایزهی اسکار بهترین فیلم خارجی هم شدهاست.
دیدهاید که یک بازیگر دو نقش ایفا میکند، اما احتمالاً ندیدهاید که دو بازیگر یک نقش ایفا کنند! بله بونوئل برای آن که یکی از نقشهای خانم ایفا شود از دو بازیگر استفاده کردهاست. فرناندو ری – پای ثابت فیلمهای بونوئل در دهههای 60 و 70 – در این فیلم نقشآفرینی میکند و از موسیقی ریچارد واگنر هم برای فیلم استفاده شدهاست. در ضمن ایده و کلیت داستان فیلم از رمان زن و عروسک نوشتهی پیر لوئی برگرفته شدهاست.
میل مبهم هوس 103 دقیقه بوده و محصول 1977 است. کاربران imdb به آخرین فیلم بونوئل نمرهی 7.9 دادهاند.
6- جذابیت پنهان بورژوازی [The Discreet Charm of the Bourgeoisie]
جالب است که هیچیک از سه فیلم آخر بونوئل – که من فکر میکردم قویترین فیلمهایاش به همراه ویریدیانا هستند – جزو سه فیلم برتر بونوئل از نظرگاه کاربران imdb نیستند. جذابیت پنهان بورژوازی هم از آن فیلمهای سورئال بونوئل است و نقدی عالی بر زندگی بورژواهاست. جالب آنکه بونوئل همهنگام که زندگی جماعت پستِ جامعه را نقد میکرد، زندگی جماعت بورژوا با آن آرمانهای لذتانگارانه و کامجویانهشان را هم نقد میکرد.
البته از برای نقد زندگی بورژواها من فیلم پرخوری بزرگ از فرری را به این فیلم ترجیح میدهم، اما به هر حال فیلم جذابیت پنهان بورژوازی هم از بهترین فیلمها پیرامون نقد زندگی بورژوازیوار است.
- این فیلم 102 دقیقه است، در سال 1972 ساخته شده و همچنین از کاربران imdb نمرهی 7.9 دریافت کردهاست.
5- El
ال از فیلمهای بونوئل است که حول مفاهیم روانشناختی اند و حتی گفته میشود ژکلکانِ روانکاو در یکی از سخنرانیهایاش پیرامون این فیلم صحبت میکند. در این فیلم به درون یک مرد میرویم و از احساسات و خصوصاً پارانویای او سردرمیآوریم.
ال را بونوئل در سال 1953 در مکزیک ساخت، اما هنوز هم پس از حدود تقریباً 60 سال فیلمی دیدنی است و واقعاً ارزش آن را دارد که 82 دقیقه وقت صرف دیدناش کنید.
- ال از کاربران imdb نمرهی 8 دریافت کردهاست.
4- شمعون صحرا [Simon of the Desert]
شمعون صحرا مسیحیای سرسخت بود که گمان میکرد اگر روی یک ستون برود و آنجا زندگی کند، به خدا نزدیکتر است. او از همین طریق فرقهای مسیحی بنیان نهاد و همچون هر فرقهی دیگر عدهای هم به او پیوستند و غلام حلقهبهگوشاش شدند. بونوئل از این داستان ایده گرفته و باری دیگر نقدی سخت بر مسیحیت وارد آوردهاست.
- این فیلم محصول 1965 است و از کاربران imdb نمرهی 8 را دریافت کردهاست.
3- ویریدیانا [Viridiana]
ویریدیانا یکی دیگر از بهترین فیلمهای لوییس بونوئل از نظرگاه کاربران imdb است. من در نوشتار بهترین فیلمهای بدبین فلسفی به این فیلم اشاره کردم و گفتم که بونوئل در این شاهکار دههشصتیاش هم بورژواها، هم فقرا، هم مذهبیها و هم ذات انسان را در کل نقد کردهاست.
نقد بونوئل بر دین چنان بود که در اسپانیا این فیلم را نتوانستند هضم کنند و گفته میشود فرانکو – حاکم آن زمان اسپانیا – دستور داد فیلم را توقیف کنند؛ البته که بعدها فیلم از توقیف خارج شد و همگان تماشایاش کردند.
- فکر میکنم اگر قرار باشد صرفاً سه فیلم از بونوئل ببینید، ویریدیانا باید یکی از آنها باشد. این فیلم محصول 1961 است و نمرهی 8.1 دریافت کردهاست.
2- ملک الموت [The Exterminating Angel]
در خانهی سینیور نوبیل مهمانیای برگزار میشود که پس از بهاتمامرسیدناش، مهمانان ناتوان اند از آنکه محفل را ترک کنند. جالب آنکه ورود به آن محفل نیز توسط پلیس میسر نیست. داستان جالب است نه؟ اما بیش از آنکه داستان جالب باشد، پیام فیلم جالب است. حتماً ملک الموت را ببینید.
- این فیلم درست پس از فیلم ویریدیانا در سال 1962 ساختهشد. 95 دقیقه است و نمرهی 8.1 را دریافت کردهاست.
1- فراموششدگان [Los olvidados]
بهترین فیلم لوییس بونوئل از نگاه کاربران imdb فیلم فراموششدگان است، اما این نظر من نیست. فراموششدگان فیلمی ساختهی 1950 است. بونوئل در آن فقر و بدبختی جماعت طبقات پایین جامعه در مکزیک را نشانمان میدهد. فیلم بسیار طبیعی ساخته شده و قطعاً توجهتان را جلب خواهد کرد.
- فراموششدگان 88 دقیقه است و نمرهی 8.1 را دریافت کردهاست.
سخن پایانی
سعیام بر این بود که خلافِ نوشتارهای دیگر وبسایتمان حول معرفی فیلم، صرفاً ترتیبی که خود در نظر دارم را اعمال نکنم و این بار از ترتیب imdb استفاده کنم. با این حال، اگر بخواهم صرفاً سه فیلم از بونوئل برای تماشا معرفی کنم، ویریدیانا، شبح آزادی و ملک الموت هستند.